Ακούμε συχνά ότι θα πρέπει να αγαπάμε τον εαυτό μας και να έχουμε υψηλότερη αυτοεκτίμηση. Ακούγεται ωραίο αδιαμφισβήτητα. Τι μας δυσκολεύει όμως και δεν μπορούμε να το εφαρμόσουμε στην πράξη;
Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά. Η αυτοεκτίμησή μας στο παρόν εξαρτάται απόλυτα και μαθηματικά, από τον τρόπο με τον οποίο μας αντιμετώπισαν οι γονείς μας (ή και κάποιες άλλες συνθήκες ζωής), στα πρώτα χρόνια της ζωής μας. Τότε που δε είχαμε αίσθηση του εαυτού μας και σαν σφουγγάρια ρουφούσαμε πληροφορίες από το περιβάλλον για να χτίσουμε την αυτο-εικόνα μας.
Πώς μαθαίνουμε
Όταν η μαμά μας έλεγε: «Είσαι άχρηστος»
Εμείς μαθαίναμε: «Είμαι άχρηστος».
Όταν ο μπαμπάς μας έλεγε: «Ο αδερφός σου διαβάζει και είναι ήσυχος»,
Εμείς μαθαίναμε: «Ο μπαμπάς δε με αγαπάει, μόνο τον αδερφό μου»
Όταν ο γονέας μας έλεγε: «Μπράβο που πήγες καλά στο σχολείο, ενώ η αδερφή σου δεν διαβάζει»
Εμείς μαθαίναμε: «πρέπει να συνεχίσω να τα πηγαίνω καλά στο σχολείο, αλλιώς δε θα με αγαπάνε»
Όταν ο γονέας μας έλεγε: «Τι έγινε και σε χτύπησαν οι άλλοι στην τάξη; Κάτι θα έκανες και τους πείραξες.»
Εμείς μαθαίναμε: «Όταν κάτι κακό μου συμβαίνει, φταίω εγώ»
Όταν ο γονέας μας έλεγε: «Δεν είσαι καλό παιδί»
Εμείς μαθαίναμε: «Δεν με αγαπάει. Δεν είμαι καλό παιδί»
Δεν φταίει κανείς γι αυτό. Ούτε οι γονείς μας ήθελαν συνειδητά να μας κάνουν κακό (τουλάχιστον οι περισσότεροι από αυτούς), ούτε εμείς ήμασταν χαζοί και ερμηνεύαμε τα λόγια τους διαφορετικά από τις «αληθινές» προθέσεις τους. Τόσο ήξεραν εκείνοι και τόσο μπορούσε ο παιδικός μας εγκέφαλος να επεξεργαστεί όσα συνέβαιναν. Αυτό είναι το δράμα της ανθρώπινης φύσης.
Μεγαλώνουμε έχοντας μάθει ένα συγκεκριμένο τρόπο να εκτιμάμε τον εαυτό μας. Έναν τρόπο που δεν εξαρτάται από εμάς. Αυτή είναι η κατάρα μας.
Αυτή είναι όμως και η σωτηρία μας. Η συνειδητοποίηση, δηλαδή, ότι η αυτοεκτίμησή μας δεν είναι ευθεία αντανάκλαση της αξίας μας. Η αυτο-εικόνα μας είναι κάτι που μάθαμε. Όχι κάτι που ισχύει στ’ αλήθεια.
Και τώρα αν θέλουμε μπορούμε να μάθουμε κάτι διαφορετικό. Δεν είμαστε υποχρεωμένοι να παραμείνουμε σκλάβοι της παιδικής μας ηλικίας. Μόνο από εμάς εξαρτάται.
Στην πράξη
Πώς το κάνουμε αυτό στην πράξη;
Το πρώτο βήμα είναι η συνειδητοποίηση που ανέφερα. Πως άλλο τι πιστεύω για μένα και άλλο τι πραγματικά αξίζω. Ο λόγος που δεν αγαπώ τον εαυτό μου είναι ότι δε με αγάπησαν όπως το είχα ανάγκη. Όχι ότι δεν είμαι άξιος αγάπης.
Το ψυχο-λογικό επακόλουθο της διαπίστωσης πως έχω μάθει έναν τρόπο να βλέπω τον εαυτό μου, είναι πως αν θέλω να αλλάξω άποψη για εμένα θα πρέπει να μάθω έναν άλλο τρόπο να με βλέπω.
Δηλαδή, δε θα συμβεί δια μαγείας. Αυτή η πληροφορία δυστυχώς δεν εκφράζεται ξεκάθαρα από όσους μας συμβουλεύουν με περισσή απλότητα: «Αγάπησε τον εαυτό σου!»
Σώπα… Δεν το ήξερα. Ευχαριστώ για την ιδέα!
Η διαδικασία αλλαγής της αυτοεκτίμησής μας είναι μια διαδικασία εκμάθησης. Είναι ακριβώς σαν να μαθαίνεις μια ξένη γλώσσα.
Μιλώντας τα Αυτοεκτιμητικά!
Όλοι μας σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό έχουμε την τάση να επικρίνουμε τον εαυτό μας. Όσο χαμηλότερη αυτοεκτίμηση, τόσο μεγαλύτερη αυτοεπίκριση. Γιατί αυτό μάθαμε. Η συναισθηματική γλώσσα που μάθαμε να μιλάμε από μικροί είναι τα Αυτοεπικριτικά. Είναι δηλαδή, η μητρική μας συναισθηματική γλώσσα.
Τι συμβαίνει στην πράξη όταν αρχίζουμε να μαθαίνουμε μια άλλη γλώσσα; Συνήθως σκεφτόμαστε πρώτα στη μητρική μας και μεταφράζουμε λέξη στη νέα γλώσσα.
Πχ μαθαίνω αγγλικά και θέλω να πω: «θέλω ένα ποτήρι νερό».
Λέμε: Θέλω = want, Ένα = one, Ποτήρι = glass, Νερό = water
Άρα η πρώτη μας προσπάθεια είναι: want one glass water.
Όχι, όχι, λάθος. I want one glass water. Θα θυμηθούμε το «I»
Όχι, όχι, λάθος, I want one glass of water
Όχι, όχι, λάθος I want a glass of water.
Τώρα τέλεια! Τα καταφέραμε. Δε θα πούμε τη σωστή φράση απευθείας. Θα μας πάρει χρόνο και θα τα μιλάμε σπαστά τα Αγγλικά μέχρι να τα συνηθίσουμε.
Αντίστοιχα αν θέλω να βάλω όριο σε κάποιον (πχ. επειδή με παίρνει πολλές φορές τηλέφωνο και με ενοχλεί), θα σκεφτώ πρώτα στη μητρική μου συναισθηματική γλώσσα, στα Αυτοεπικριτικά.
Θα πω: Εντάξει, δεν πειράζει. Μην του πω τίποτα, θα θυμώσει μαζί μου. Μην είμαι και αχάριστος. Ενδιαφέρεται ο άνθρωπος.
Μετά θα πρέπει να αναγνωρίσω ότι μιλάω τη μητρική μου συναισθηματική γλώσσα. Τη γνώριμη. Πώς μπορώ να πω το ίδιο στα Αυτοεκτιμητικά;
Θα πω: Θα με πάρει και δε θα σηκώσω το τηλέφωνο κάποιες φορές. Θα του πω ότι δεν το άκουσα. Θα πάρει το μήνυμα.
…Want one glass water…
Όχι, όχι, λάθος. Θα πω ψέμματα έτσι και θα μπω στο τριπάκι να δικαιολογηθώ. Δε μου αρέσει.
Θα πω: Θα με πάρει και δε θα το σηκώσω και δε θα πω καμία δικαιολογία. Θα πάρει το μήνυμα.
…I want one glass water…
Όχι, όχι, λάθος πάλι υπεκφεύγω και κρύβομαι. Δε μου αρέσει.
Θα πω: Θα σηκώσω το τηλέφωνο και θα του πω: Είναι κάτι επείγον; γιατί κάνω μια δουλειά τώρα.
…I want one glass of water…
Όχι όχι, λάθος πάλι δεν εκφράζω το συναίσθημά μου. Δεν κρύβομαι τόσο έντονα αλλά δε λέω ότι αυτό με ενοχλεί.
Θα πω τελικά: Ξέρεις, όταν με παίρνεις όλη την ώρα τηλέφωνο νιώθω ενοχλημένος. Θα το εκτιμούσα αν μιλούσαμε κάπως λιγότερο συχνά.
…I want a glass of water…
Επιτέλους, κατάφερα και μίλησα με αυτοσεβασμό.
Αυτό συμβαίνει στην πράξη. Έτσι, διαχειρίζομαι τη διαδικασία αύξησης της αυτοεκτίμησής μου. Πολλές φορές θα ξεχαστώ και δε θα ξέρω τι να πω. Θα καταφύγω σε παλιές γνώριμες συμπεριφορές. Θα μειώσω τον εαυτό μου, θα γίνω και πάλι ξέφραγο αμπέλι, θα πω ΝΑΙ αντί για ΟΧΙ, θα αφεθώ να καταπιεστώ, θα έχω δεύτερες σκέψεις. Δηλαδή, θα μιλήσω και πάλι τη μητρική μου συναισθηματική γλώσσα, τα Αυτοεπικριτικά. Δεν πειράζει. Κανείς δε μίλησε μια ξένη γλώσσα με τη μια. Σιγά σιγά. Προβλέπεται.
Στο 3ο Κεφάλαιο (Πώς να ξεπεράσεις το φόβο της απόρριψης)του νέου μου βιβλίου μου περιγράφω ακριβώς τη διαδικασία.
Η αυτοεκτίμηση μας θα ανεβαίνει κάθε φορά που μια αυτοεπικριτική δράση μας αντικαθίσταται συνειδητά με μια αυτοεκτιμητική. Και όσο πιο συχνά το κάνουμε, τόσο πιο φυσικά θα μας βγαίνει να το κάνουμε τις επόμενες φορές. Όπως με τα αγγλικά, που όσο περισσότερο εξασκούμαστε, τόσο αρχίζουμε και σκεφτόμαστε στα αγγλικά αντί να μεταφράζουμε στο μυαλό μας από τα ελληνικά.
Αντίστοιχα, όπως με την ξένη γλώσσα, όσο περισσότερη ενέργεια δώσουμε στα Αυτοεκτιμητικά τόσο πιο γρήγορα θα τα μάθουμε.
Συμπέρασμα
Υπάρχει λόγος που η αυτοεκτίμησή μας δεν είναι στα επίπεδα που θέλουμε. Δεν είναι επειδή δεν αξίζουμε σαν άνθρωποι αλλά επειδή έτσι έχουμε μάθει να σκεφτόμαστε για τον εαυτό μας. Αυτό είναι μια ισχυρή και πολύ απαραίτητη συνειδητοποίηση που μπορεί να μας απελευθερώσει.
Κατόπιν, για να αποκτήσουμε υψηλότερη αυτοεκτίμηση θα χρειαστεί να αρχίσουμε συνειδητά να δρούμε διαφορετικά. Δεν θα γίνει με τη μια. Όπως η εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας χρειάζεται επιμονή και πρακτική, έτσι και το να αλλάξουμε από τα Αυτοεπικριτικά στα Αυτοεκτιμητικά θα πάρει ακριβώς την ίδια προσπάθεια.
Η γνώση είναι δύναμη και είναι απαραίτητο να μην έχουμε τις λάθος προσδοκίες όσον αφορά στο θέμα της αυτογνωσίας.
Δεν είμαστε δέσμιοι του παρελθόντος μας. Θα το έχουμε όμως πάντα μέσα μας. Ακριβώς όπως είναι πάντα διαθέσιμη σε μας η μητρική μας γλώσσα.
Και μπορούμε να μάθουμε να υπάρχουμε και με έναν άλλο τρόπο…
Μπορούμε να μάθουμε να αγαπάμε τον εαυτό μας μια πράξη τη φορά.
Because you are worth it!!
Σου φάνηκε ενδιαφέρον το άρθρο που διάβασες; Τότε άφησε το email σου για να λαμβάνεις δωρεάν όλα τα νέα άρθρα!
Πολύ ωραίο άρθρο!
Καλησπέρα σας,
συγχαρητήρια για το άρθρο σας.Είναι εξαιρετικά βοηθητικό και καθοδηγητικό,χωρίς να προσθέτει στον αναγνώστη το άγχος των “πρέπει” και των “κανόνων” για να αποκτήσει αυτοεκτίμηση.Εύχομαι να συνεχίσετε να δημοσιεύετε και άλλα τέτοιου είδους άρθρα με πρακτικές συμβουλές σχετικά με την αυτοεκτίμηση,την ευγνωμοσύνη και θετικότητα στη ζωή.
Πολύ ωραίο και κατανοητό αυτή η γνωριμία με την αυτοεκτίμηση του εγώ μας ..σας παρακολουθώ και σας συγχαιρω!!
Ευχαριστούμε!!
..καλο ναι.
Άλλα όσα άρθρα και αν διαβάσουμε αν δεν ειμαστε έτοιμοι να αλλάξουμε το μέσα μας τιποτα δεν γίνεται…
Δεν περιμένω από κανεναν να μου πει μπράβο για να νιώσω καλά …Είμαι καλά ..
Όλα θέλουν χρόνο η καθημερινοτητα είναι το καλύτερο βιβλίο της ζωής μας. Αβυσσος η ψυχή των ανθρώπων.
Έχεις δίκιο. Μόνο όταν είμαστε έτοιμοι θα αλλάξουμε. Και ίσως ορισμένα άρθρα να μας ετοιμάζουν και ελάχιστα παραπάνω προς αυτή την κατεύθυνση. Ίσως και όχι βέβαια. Όλα θέλου χρόνο όπως λες. Όπως και η εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας!
Το πρώτο βήμα για μένα θα ήταν να κοιτάξω μέσα μου να δω «τι είναι όλη αυτή η κατάσταση που μου προκαλεί δυσφορία», μετά πιο συγκεκριμένα να βρω κάτι ενοχλητικό, και ξανά παρατηρώντας τον εαυτό μου να μπορέσω να διακρίνω υπό ποιες συνθήκες ενοχλούμαι (τι έχει προηγηθεί στην καθημερινότητά μου κτλ). Πχ, ενοχλούμαι όταν νιώθω πείνα, κούραση ή έχω πολλά να κάνω ….! Η οποιαδήποτε επικοινωνία θα ακολουθήσει με λογικό και μαθηματικό τρόπο, όπως τα λες, Δημήτρη!