Πώς μπορείς να απελευθερωθείς από τις τύψεις και τις ενοχές;

Χαρά μοιρασμένη, δυο φορές χαρά!

Οι ενοχές είναι από τα πιο ακινητοποιητικά και δυσάρεστα συναισθήματα που μπορούμε  να νιώσουμε. Μας καταδυναστεύουν και μας βασανίζουν.

Τι κρύβεται πίσω από τις ενοχές; Πώς μπορούμε να τις ξεπεράσουμε;

Από την αρχή

Τι συμβαίνει όταν μας κατατρέχουν οι Ερινύες;

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.

Όταν νιώθουμε ενοχές συνήθως τις βιώνουμε αναφορικά με μια κατάσταση ή ένα άλλο άτομο. Φανταζόμαστε ότι έχουμε κάτι το οποίο το έχει πειράξει. Κάτι το οποίο δεν ήταν «σωστό». Κάναμε κάτι «λάθος».

Και τότε κατηγορούμε τον εαυτό μας και του λέμε: «Είσαι άχρηστος». «Ποτέ δε θα μάθεις». «Είσαι ηλίθιος, πραγματικά». «Πως μπόρεσες και πάλι έκανες το ίδιο πράγμα;» «Έλεος πια, με αυτή τη βλακεία σου». «Σε σιχαίνομαι!».

Θα μπορούσαμε να επιχειρηματολογήσουμε ότι αυτό το οποίο φανταζόμαστε ότι πείραξε το άλλο άτομο δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Ίσως είναι στη φαντασία μας ότι το ενοχλήσαμε. Ίσως το άλλο άτομο αυτό δεν έχει πληγωθεί πραγματικά από τη συμπεριφορά μας.

Ενώ αυτό θα μπορούσε να είναι ένα πολύ ρεαλιστικό σενάριο, παραείναι εύκολο για την ανάλυσή μας. Θέλω να πάμε πιο βαθιά. Όχι να μείνουμε στα επιφανειακά γεγονότα.

Πηγαίνοντας βαθύτερα

Ας περάσουμε στο δεύτερο πρόσωπο και ας υποθέσουμε πως όντως έχεις κάνει κάτι το οποίο έχει πειράξει τον άλλον. Έστω, λοιπόν, ότι τα πράγματα είναι ακριβώς όπως τα λες και το άλλο άτομο γυρίζει και σου λέει όλα αυτά τα οποία λες εσύ στον εαυτό σου.

Το ακούς να σου λέει: «Είσαι άχρηστος». «Ποτέ δε θα μάθεις». «Είσαι ηλίθιος, πραγματικά». «Πως μπόρεσες και πάλι έκανες το ίδιο πράγμα;» «Έλεος πια, με αυτή τη βλακεία σου». «Σε σιχαίνομαι!».

Ποιο είναι το πρώτο ανακλαστικό συναίσθημά σου αν κάποιος σου μιλήσει με αυτόν τον άσχημο τρόπο;

Τι θα ένιωθες αν άκουγες αυτά τα λόγια; Ποια θα ήταν η αυτόματη αντίδρασή σου σε μια τέτοιου είδους επίθεση;

Θα έσκυβες το κεφάλι και θα έλεγες «Ναι, έχεις δίκιο…»;

Οι περισσότεροι οι άνθρωποι που ρώτησα (αν όχι όλοι) απάντησαν πως δε θα αντιδρούσαν αντανακλαστικά έτσι αν αντιμετώπιζαν ανάλογη συμπεριφορά. Στους περισσότερους ανθρώπους θα τους έβγαινε να πουν στον άλλον: «Εγώ άχρηστος; Εγώ ηλίθιος; Δε μας παρατάς; Με σιχαίνεσαι μια, σε σιχαίνομαι δέκα!».

Θα θύμωναν αν άκουγαν κάποιον να τους κατηγορεί με αυτά τα λόγια και αυτό το ύφος. Εσύ τι πιστεύεις ότι θα ένιωθες;

Επαναλαμβάνω. Ψάχνω την αυθόρμητη αντίδρασή σου. Όχι την επεξεργασμένη. Όχι την απάντηση που θα έδινες αν καθόσουν να σκεφτείς την κατάσταση και να ζυγίσεις το τι έκανες και τις συνέπειες που αυτό μπορεί να είχε.

Είμαι σίγουρος  ότι θα θύμωνες κι εσύ αν κάποιος σου μιλούσε με αυτόν τον τρόπο…

Θυμός!

Κι εδώ είναι όλο το ζουμί! Αυτός ο θυμός είναι που κρύβεται πίσω από τις ενοχές τις περισσότερες φορές.

Οι ενοχές είναι θυμός, τον οποίο υποσυνείδητα θεωρείς ότι δεν μπορείς να εκφράσεις προς τον άλλον και τον στρέφεις προς τα εσένα.

Πάμε άλλη μια…

Οι ενοχές είναι θυμός, τον οποίο υποσυνείδητα θεωρείς ότι δεν μπορείς να εκφράσεις προς τον άλλον και τον στρέφεις προς τα εσένα.

Κάτι μέσα σου νομίζει πως δεν είναι «σωστό», δεν «πρέπει», δεν «δικαιούσαι», «απαγορεύεται» να θυμώσεις με τον άλλον. Ίσως επειδή ο άλλος είναι ένας γονέας ο οποίος είναι στο απυρόβλητο, ένας κοντινός σύντροφος, το αφεντικό σου, ίσως είναι το παιδί σου (και ποιος μπορεί να θυμώσει με το παιδί του), ίσως είναι η κοινωνία ολόκληρη.

Το συναίσθημα, όμως, υπάρχει. Είναι εκεί και ψάχνει να εκφραστεί. Έτσι, βρίσκει τη μοναδική διαθέσιμη διέξοδο και επιστρέφει και ξεσπάει επάνω σου.

Αποτέλεσμα: Θυμώνεις με τον εαυτό σου. Αυτομαστιγώνεσαι.

Αν νιώθεις ενοχές…

Κατ’ αυτόν τον τρόπο αν νιώθεις ενοχές όταν τρως ένα γλυκάκι ίσως κατά βάθος θυμώνεις με την κοινωνία (ή τη μάνα σου, το φίλο σου, κλπ), που θεωρεί ότι μόνο οι αδύνατοι είναι αποδεκτοί.

Αν νιώθεις ενοχές που ξεγέλασες τον σύντροφό σου, ίσως μέσα σου του θυμώνεις που σε έφτασε στο σημείο να τον ξεγελάσεις.

Αν νιώθεις τύψεις που είπες ψέμματα στους γονείς σου, ίσως βαθύτερα να  είσαι αγανακτισμένος μαζί τους, διότι δεν έχουν δημιουργήσει τις συνθήκες όπου θα ήταν ανεκτό να εκφράσεις την αλήθεια σου.

Αν νιώθεις τύψεις που πήρες μια «λάθος» απόφαση, ίσως υποσυνείδητα να θυμώνεις με το ότι η ανατροφή σου, σου επιβάλει να είσαι πάντα «σωστός».

Αν νιώθεις ενοχές για το ότι απογοήτευσες κάποιον (έναν πατέρα, σύντροφο, φίλο, αφεντικό), ίσως βαθύτερα να του θυμώνεις για το ότι έχει τόσο μεγάλες προσδοκίες από εσένα τις οποίες δεν μπορείς να εκπληρώσεις και το ότι δεν θα δείξει κατανόηση που απέτυχες.

Αν νιώθεις ενοχές ότι δεν είσαι καλός γονέας ίσως θυμώνεις με το παιδί σου που σου δημιουργεί τόσες απαιτήσεις, οι οποίες σε δυσκολεύουνε πολύ (ναι, επιτρέπεται να είσαι θυμωμένος με το παιδί σου).

Η λίστα δεν έχει τέλος και καμία κατάσταση δεν είναι άσπρη μαύρη.

Η γνώση είναι δύναμη

Εδώ χρειάζεται να ξεκαθαρίσουμε πως το γεγονός ότι νιώθεις τύψεις δε σημαίνει ότι ο θυμός σου είναι δικαιολογημένος ή όχι. Σημαίνει μόνο ότι υπάρχει. Άλλωστε τι σημαίνει δικαιολογημένος θυμός; Ποιος έχει την εξουσία να τον χαρακτηρίσει έτσι; Κανένας!

Όπως έχει αναφερθεί και σε προηγούμενο άρθρο δεν υπάρχει δίκαιο και άδικο συναίσθημα. Υπάρχει μόνο συναίσθημα. Το δικό σου συναίσθημα.

Μπορεί να νιώθεις τύψεις που έκλεψες κάτι γιατί σε θυμώνει το γεγονός ότι δεν επιτρέπεται να έχεις ό,τι ζητήσεις. Δεν επιδιώκουμε να δικαιολογήσουμε το θυμό σου. Προσπαθούμε να τον κατανοήσουμε.

Αν καταφέρεις να αντιληφθείς την πραγματική διάσταση των ενοχών σου, θα σταματήσεις να ψάχνεις για ποιο λόγο δεν είσαι αρκετά καλός και θα αρχίσεις να ψάχνεις για ποιο λόγο είσαι θυμωμένος.

Απέχει πολύ το ένα συναίσθημα από το άλλο. Είναι διαφορετικό να έχεις να επεξεργαστείς τον θυμό σου προς το παιδί σου, από το να νιώθεις κακός γονέας. Είναι άλλο να αναλύσεις γιατί είσαι θυμωμένος με τους γονείς σου που δεν αντέχουν την αλήθεια σου, από το να νιώθεις κακό παιδί.

Μπορεί να νιώθεις τύψεις που έκλεψες κάτι, γιατί σε θυμώνει το γεγονός ότι δεν επιτρέπεται να έχεις ό,τι ζητήσεις. Δεν επιδιώκεις να δικαιολογήσεις το θυμό σου. Προσπαθείς να τον κατανοήσεις.

Δεν είσαι άχρηστος. Θυμωμένος είσαι. Ίσως κάποιος σε πίεσε παραπάνω από ό,τι άντεχες. Ίσως ένα παιδικό σου τραύμα σε έχει κάνει πολύ ευαίσθητο σε κάτι. Ίσως μια κατάσταση στην οποία βρίσκεσαι σε δυσκολεύει περισσότερο από όσο μπορείς να διαχειριστείς.

Αναγνώρισε τον θυμό σου και επεξεργάσου τον. Έτσι θα επιτύχεις να επιλύσεις την εσωτερική σου σύγκρουση. Όπως έχω αναφέρει και στο παρελθόν για να καταφέρεις να αγαπήσεις τον εαυτό σου πρέπει πρώτα να τον κατανοήσεις.

Στο βιβλίο μου αναλύω διεξοδικά πώς μπορείς να αγαπήσεις τον εαυτό σου στην πράξη.

Μη σε μαλώνεις.

Γίνε φίλος του εαυτού σου. Όχι αντίπαλός του…

Σου φάνηκε ενδιαφέρον το άρθρο που διάβασες; Τότε άφησε το email σου για να λαμβάνεις δωρεάν όλα τα νέα άρθρα!

Χαρά μοιρασμένη, δυο φορές χαρά!