Διαβάζουμε βιβλία, άρθρα, παρακολοθούμε σεμινάρια, κάνουμε θεραπεία, ακούμε διάφορους να μας λένε πολλές ιδέες. Πώς είναι όμως τελικά το συναίσθημα του να αλλάζεις; Στην πράξη;
Η απάντηση δεν είναι πολύ σέξι.
Ο γρήγορος δρόμος
Ζούμε σε ένα κόσμο ταχύτητας και μας αρέσουν οι γρήγορες λύσεις. Οι ξαφνικές συνειδητοποιήσεις. Τα λεγόμενα Aha! Moments.
Είναι εκεί που άκουσες κάτι ή διάβασες κάτι ή έζησες κάτι και ξαφνικά σου ήρθε επιφοίτηση και είδες τα πράγματα εντελώς αλλιώς. Aυτό είναι πολύ σέξι.
Και μπορεί και να συμβεί στην πράξη.
Πχ μετά από ένα τραυματικό γεγονός, ένα ατύχημα, μια απώλεια, το συναίσθημα που ζούμε είναι τόσο δυνατό που είτε αποκτούμε την ορμή να τα αλλάξουμε όλα, ή γίνεται πάρα πολύ ξεκάθαρο ότι δεν μπορούμε να πάμε πίσω στο παλιό και μια νέα οπτική κάνει την εμφάνισή της.
Και επειδή είναι στιγμιαίο μας φαίνεται εντυπωσιακό και κερδίζει την προσοχή μας.
Όπως καταλαβαίνετε όμως, δεν μπορούμε να αποφασίσουμε να προκαλέσουμε στον εαυτό μας ένα ατύχημα, μια απώλεια ή ένα τραυματικό γεγονός ώστε να αλλάξουμε πιο γρήγορα.
Είναι σαν να ρωτάμε πώς μπορεί κανείς να γίνει πλούσιος και η απάντηση να είναι να κερδίσει το Τζάκποτ στο Τζόκερ.
Μπορεί να συμβεί στην πράξη, αλλά ακόμα και αν αγοράσουμε το λαχείο, δεν μπορούμε να το προκαλέσουμε εμείς.
Ο κανονικός δρόμος
Ο κανονικός δρόμος θέλει δουλειά. Θέλει χρόνο.
Πόσο χρόνο; Εξαρτάται.
Από τι εξαρτάται; Από το πόσο το θέλουμε.
Όσο περισσότερο «διψάμε» για την αλλαγή τόσο πιο γρήγορα θα έρθει. Γιατί το πόσο διψάμε σημαίνει το πόσο αποφασισμένοι είμαστε να βάλουμε τον εαυτό μας προτεραιότητα. Δε χρειάζεται να καιγόμαστε και δεν είναι απαραίτητο να τα κάνουμε όλα γρήγορα, σε καμία περίπτωση. Αλλά σαν γενικός κανόνας, όσο πιο πολύ δώσουμε την «ενέργειά» μας στο να δουλέψουμε με τα δικά μας θέματα, τόσο γρηγορότερα θα δούμε αποτελέσματα.
Αυτό συμβαίνει διότι περισσότερη «ενέργεια» σημαίνει περισσότερο επενδεδυμένο συναίσθημα και το συναίσθημα είναι ο καταλύτης για τις αλλαγές. Θυμήσου πως στον γρήγορο δρόμο, οι τραυματικές εμπειρίες προκαλούν έντονο συναίσθημα και το έντονο συναίσθημα είναι που φέρνει το επόμενο βήμα.
Μα, συμβαίνει…
Πολλοί θα πουν ότι όντως η ζωή τους άλλαξε σε μια στιγμή από κάτι που διάβασαν, αλλά έτσι ΚΑΙ δε θα είναι δίκαιοι με τον εαυτό τους ΚΑΙ θα δημιουργούν μια εσφαλμένη εντύπωση προς τους άλλους.
Διότι για να διαβάσω κάτι το οποίο με άλλαξε, όσο καλογραμμένο και να ήταν, σημαίνει πως όλα τα προηγούμενα πράγματα που είχα βιώσει και διαβάσει συνετέλεσαν στο να είμαι σε θέση να επηρεαστώ και να επιτρέψω στην πληροφορία που έλαβα να βρει γόνιμο έδαφος και να ανθίσει «στιγμιαία».
Προσωπικά είμαι αρκετά τυχερός ώστε πολλοί άνθρωποι να μου στέλνουν μηνύματα λέγοντάς μου ότι τα βιβλία μου είναι τα καλύτερα στο είδος τους που έχουν διαβάσει, ότι τους βοήθησαν πολύ και τους άλλαξαν τη ζωή, όμως γνωρίζω πως όσο και αν θα ήθελα αυτό να είναι αλήθεια, ένα βιβλίο δεν αρκεί. Η αλλαγή είναι μια διαδικασία. Σαφώς ένα στοχευμένο και ρεαλιστικό βιβλίο βοηθάει πολύ ώστε να μη χάνεις χρόνο, αλλά τίποτα δεν αλλάζει μόνο με ένα βιβλίο. Κάθε πράγμα που διαβάζουμε ή παρακολουθούμε ρίχνει ένα σποράκι ώστε όταν οι συνθήκες είναι ώριμες να «πιάσει» και να ανθίσει.
Πώς θα νιώθουμε κατά τη διάρκεια;
Υπάρχουν πολλά θέματα για τα οποία κάποιος μπορεί να ψάξει να αλλάξει και να αναζητήσει θεραπεία (ή όχι). Υπάρχουν πολλές θεραπευτικές προσεγγίσεις εκεί έξω. Ό,τι και αν θέλει κάποιος να δουλέψει όμως, λίγο πολύ θα αναζητά να διαφοροποιήσει έναν εδραιωμένο τρόπο σκέψης (ακόμα και αν δεν τον έχει αναγνωρίσει μέχρι στιγμής) ώστε να εγκαταστήσει έναν καινούριο, πιο ταιριαστό για τη δική του ευημερία.
Δυστυχώς σε κανέναν δεν του αρέσει να αλλάζει. Μας έλκει το γνώριμο, όχι το ευχάριστο. Έχουμε βασίσει όλη μας τη ζωή στον υπάρχον τρόπο σκέψης μας, οπότε είναι φυσιολογικό να περιμένουμε αντίσταση. Εκεί χρειάζεται η δίψα, ώστε να υπερνικήσει αυτή την αντίσταση.
Στην πράξη η διαδικασία της αλλαγής θα τη νιώθουμε άβολη και δύσκολη. Το χρόνιο εδραιωμένο συναίσθημα θα μας προκαλεί φόβο και αντιρρήσεις όποτε πάμε να κάνουμε κάποιο βήμα. Το μυαλό μας το κάνει για το καλό μας, αφού δεν του αρέσει το άγνωστο. Οτιδήποτε νέο φέρνει ένα ρίσκο και το καημένο το μυαλό μας θέλει να μας προστατέψει.
Τι κι αν το επόμενο βήμα είναι για το καλό μας. Το μυαλό μας δεν καταλαβαίνει από αυτά. Θέλει το γνώριμο. Όπως όταν ο Shrek πήγε από τους βάλτους στο παλάτι με την πριγκίπισσα Φιόνα, εκείνος το μόνο που ήθελε ήταν να γυρίσει πίσω στον γνώριμο λασπερό βάλτο του.
Το ίδιο συμβαίνει και με εμάς. Το μυαλό μας ψάχνει τη γνώριμη ασφάλεια του καθιερωμένου τρόπου σκέψης σε κάθε μας βήμα.
Ποιος είναι ο δικός μας βάλτος; Είναι οι συνθήκες που ισχύανε στην παιδική μας οικογένεια. Οι κανόνες που ίσχυαν στο οικογενειακό μας περιβάλλον. Από τις Φυλακές της Παιδικής μας Ηλικίας προσπαθούμε όλοι να ξεφύγουμε (όσο χρονών και να είμαστε), όπως περιγράφει αριστοτεχνικά η Alice Miller στο καταπληκτικό της δημιούργημα.
Πώς ξεφεύγουμε;
Στη θεωρία είναι πολύ απλό. Στην πράξη πολύ πιο πολύπλοκο.
Στη θεωρία χρειάζεται απλά να κατανοήσουμε ότι δεν είμαστε πια παιδιά. Τόσο απλό.
Για την ακρίβεια χρειάζεται να κατανοήσουμε ότι οι σημερινές μας δράσεις και σκέψεις είναι μαθηματικό αποτέλεσμα του πώς μάθαμε ότι λειτουργεί το οικογενειακό μας πλαίσιο και μετέπειτα το γενικεύσαμε σε ολόκληρο τον κόσμο.
Εξαίρεση αποτελούν όσοι έχουν βιώσει τραυματικές εμπειρίες στην ενήλικη ζωή τους (δηλαδή συναισθηματικά πολύ έντονες εμπειρίες), που μπορούν εξίσου να επηρεάσουν το πώς σκέφτονται μετά για τον κόσμο.
Αν στην οικογένειά μας μάς μείωναν, εμείς θεωρούμε λανθασμένα ότι είμαστε άξιοι να μας μειώνουν οπότε και οι άλλοι άνθρωποι στην τωρινή ζωή μας θα πιστεύουμε λανθασμένα ότι θα θέλουν να μας μειώνουν.
Αν στην οικογένειά μας οι ανάγκες μας δεν ήταν σημαντικές, εμείς θεωρούμε λανθασμένα ότι οι ανάγκες μας δεν είναι σημαντικές, οπότε και στην τωρινή ζωή μας θα θεωρούμε λανθασμένα πως οι άλλοι άνθρωποι δε θα δίνουν σημασία στις ανάγκες μας.
Αν στην οικογένειά μας μάς τιμωρούσαν, όποτε κάναμε κάτι αντίθετο σε αυτό που ήθελαν οι γονείς, εμείς θα θεωρούμε λανθασμένα πως όποτε διαφωνούμε με κάποιον θα έχει συνέπειες, οπότε δε μαθαίνουμε να συζητάμε και θεωρούμε λανθασμένα ότι θα πρέπει να είμαστε ευχάριστοι με τους άλλους ανθρώπους ώστε να μην υπάρχουν συνέπειες.
Η λίστα δεν έχει τελειωμό.
Το κουζινάκι
Τώρα όμως δεν είμαστε παιδιά. Οι άλλοι δεν είναι οι γονείς μας. Η κοινωνία δεν είναι οικογένειά μας. Αλλά το μυαλό μας δεν το γνωρίζει. Ο εγκέφαλός μας δεν βλέπει, αλλά προβλέπει, όπως εξηγώ στο νέο μου βιβλίο.
Συνεπώς όσα θεωρούμε, είναι οι ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ του μυαλού μας για το πώς νομίζουμε ότι λειτουργεί ο κόσμος βάσει των εμπειριών μας, αλλά όχι το πώς ΟΝΤΩΣ λειτουργεί ο κόσμος στην πραγματικότητα.
Είναι σαν να ζεις σε ένα σπίτι με 100 δωμάτια όλη σου τη ζωή, αλλά ήσουν πάντα περιορισμένος σε ένα κουζινάκι. Υπήρχε πάντα ένας αυστηρός φύλακας από έξω και δεν τολμούσες να βγεις γιατί θα υπήρχαν ποινές.
Πέρασαν τα χρόνια και ο φύλακας έφυγε. Το σπίτι πλέον είναι ελεύθερο να το εξερευνήσεις. Αλλά εσύ παραμένεις στο δωμάτιο γιατί εκεί έμαθες να νιώθεις ασφαλής. Όταν ξεκινάς τη διαδικασία της αλλαγής διαπιστώνεις ότι η πόρτα είναι ανοικτή και δεν είναι κανένας από έξω. Αλλά το συναίσθημα δεν είναι ότι επιτέλους απελευθερώθηκες. Δε νιώθεις ότι τώρα μπορείς να ζήσεις ελεύθερος επιτέλους.
Αντί γι αυτό, το συναίσθημα που βιώνεις στην αρχή είναι ότι σου αρέσει που μπορείς να ξεμυτίσεις, αλλά ταυτόχρονα φοβάσαι να προχωρήσεις και πολύ μακριά από την ασφάλεια του δωματίου σου γιατί μπορεί ο φύλακας ανά πάσα στιγμή να γυρίσει πίσω και τότε οι συνέπειες φοβάσαι ότι θα είναι πολύ σοβαρές.
Πηγαίνεις σε κάποιο γειτονικό δωμάτιο και είσαι πάντα σε εγρήγορση. Στον πρώτο θόρυβο τρέχεις πίσω στο κουζινάκι σου και κλείνεις και την πόρτα.
Θέλει πολύ χρόνο και πολύ πειραματισμό ώστε να συνηθίσεις την ιδέα ότι ο φύλακας έφυγε οριστικά και είσαι πια ελεύθερος.
Αντίστοιχα στις αρχές της αλλαγής μπορεί να δοκιμάζεις μικρά βήματα διστακτικά, αλλά στην πρώτη αναποδιά ή στην πρώτη αμφιβολία θα γυρίζεις πίσω στα παλιά σου μοτίβα. Όχι επειδή κάτι πάει στραβά με σένα, αλλά επειδή εκεί είναι η ασφάλειά σου. Στο κουζινάκι σου.
Θέλει συνειδητή προσπάθεια και δύναμη να συνεχίζεις να δοκιμάζεις και να εξερευνάς και να αντιμετωπίζεις όλες τις πλευρές του εαυτού σου μέχρι να συνειδητοποιήσεις πως δεν υπάρχει πια φύλακας.
Πως δεν είσαι πια παιδί. Πως δε ζεις πλέον στην οικογένειά σου. Πως οι άλλοι δεν είναι οι γονείς σου και τα αδέρφια σου. Θα σε αντιμετωπίσουν διαφορετικά στο εδώ και τώρα. Πως όσα σε κρατούσαν φυλακισμένο δεν είναι τώρα εκεί στον έξω κόσμο για να σε βασανίζουν.
Πόνεσες πολύ στο παρελθόν και το μυαλό σου προσπαθεί να σε προστατέψει από το να ξανανιώσεις τον πόνο των παιδικών σου χρόνων, δημιουργώντας σου όλες τις εκφοβιστικές σκέψεις. Για καλό το κάνει. Μην το κατηγορείς. Δείξε συμπόνοια και κατανόηση στον νου σου.
Και με συνειδητότητα και αποφασιστικότητα πάρε το μυαλό σου από το χέρι και εξερευνήστε παρέα τον (ενίοτε) θαυμαστό κόσμο της ζωής!
Σου φάνηκε ενδιαφέρον το άρθρο που διάβασες; Τότε άφησε το email σου για να λαμβάνεις δωρεάν όλα τα νέα άρθρα!
Καιρος να δραπετευσουμε απο το κουζινακι μας!η παιδικη ηλικια και τα βιωματα της ειναι τροχοπεδη!!και κυριως στην Ελληνικη επαρχια…
Στοχευμένο , ενδιαφέρον , επεξηγηματικό
Δημήτρη καλημέρα απ την ηλιόλουστη Θεσσαλονίκη, σε ευχαριστούμε για μια ακόμη φορά έφερες λιακάδα στην καρδιά μου με αυτα που τόσο όμορφα και παραστατικά μας γραφεις!
Η παρομείωση με το κουζινάκι ήταν καραπληκτική.
Να είσαι καλά γερός δυνατός και δημιουργικός κι έτσι απλώχερα όπως μας μοιράζεις την αγάπη σου να ρχονται όλα όσα ζητάς🌷
Πάντα πολύ βοηθητικά τα άρθρα σας.Ευχαριστω πολύ….
Πολύ καλό το νέο σας βιβλίο καθώς και τα δυο παλαιότερα. Είναι από τα λίγα βιβλία που κράτησε η μητέρα μου για να ξαναδιαβάζει.
Ευχαριστούμε για τη συσσωρευμένη γνώση, η οποία ελπίζω να γίνει βιωμένη για εμάς ώστε να είναι λειτουργική.
Καληνύχτα Δημήτρη…….
Η αλήθεια είναι ότι έχω περάσει πολύ άσχημα μέσα στην οικογένεια μου…. Θυμάμαι ένα χαρακτηριστικό μου που έπρεπε να αλλάξω… Όταν εργαζόμουν ο προϊστάμενος μου με επεπληξε άσχημα, για κάτι που είχα κάνει…. Το πήρα τόσο βαριά που ο ίδιος προσπάθησε να αντιμετωπίσει την όλην κατάσταση πιο ανθρώπινα…. Πάλεψα κάποια χρόνια για να το από τινάξω αυτό από πάνω μου και να αντιμετωπίζω πιο χαλαρά τις οποίες τυχόν παρατηρήσεις των άλλων…. Η όλη μου στάση πήγαζε από την οικογένεια μου και τον τρόπο που με αντιμετώπιζαν οι γονείς μου….Η αλλαγή του εαυτού μας είναι μια χρονοβόρα και επίπονη διαδικασία…. Έχουμε βολευτεί σε μια κατάσταση από την οποία δεν θέλουμε να ξεφύγουμε διότι είναι γνώριμη όπως το γράφεις και ο ίδιος….. Καλό μήνα σου εύχομαι… Καλό ξημέρωμα και ο Θεός βοηθός