3+1 μαθήματα για την καραντίνα από νησιά Γκαλαπάγκος

Το καλοκαίρι του 2019 (τότε που ακόμα ταξιδεύαμε) ήμουν αρκετά τυχερός και βρέθηκα στα νησιά Γκαλάπαγκος (όχι Γκαλαπάγκος, όπως έμαθα). Μπορείς να δεις το ταξίδι εδώ. Εκεί στο πιο απίθανο σημείο, στη μέση του Ειρηνικού Ωκεανού, έλαβα τρία πολύτιμα μαθήματα που μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση τη κατάστασης που ζούμε. Τα περιγράφω παρακάτω. Το σκηνικό διαδραματίστηκε στο φέρυ από το νησί Σάντα Κρουζ στο νησί Σαν Κριστόμπαλ. Όταν κλείσαμε τα εισιτήρια, επηρεασμένος από τα ελληνικά δεδομένα φαντάστηκα ότι θα μπούμε σε ένα πλοίο (φέρυ μπόουτ που λέμε και στα ελληνικά) και θα μας μεταφέρει. Η πραγματικότητα ήταν διαφορετική. Η διαδρομή γινόταν με ένα ταχύπλοο.

Καθόμασταν όλοι δίπλα-δίπλα 20-25 άτομα έτσι που ακουμπούσες λίγο πολύ με τον διπλανό σου.

Η διαδρομή άρχισε στο λιμάνι και όλα ήταν καλά. Σύντομα βγήκαμε στην ανοικτή θάλασσα όμως και άρχισε το ταρακούνημα. Και μετά από λίγο έγινε δυσάρεστο. Πολύ δυσάρεστο.

Εκεί άρχισαν τα μαθήματα…

1. Η αντίσταση προκαλεί τη δυσφορία

Όταν άρχισε το ταρακούνημα και το σκάφος έσκαγε με δύναμη στη θάλασσα, άρχισα να παρατηρώ γιατί ένιωθα τόσο δυσάρεστα. Παρατήρησα ότι προσπαθούσα να κάθομαι όσο πιο στητά γίνεται. Να μην πηγαίνει το σώμα μου εδώ κι εκεί με τα κύματα. Αυτό απαιτούσε τεράστια προσπάθεια από μένα καθώς ήταν αρκετά βίαιες οι κινήσεις του σκάφους.

Αποφάσισα να το αλλάξω. Αφέθηκα να πηγαινοέρχομαι με τα κύματα. Αμέσως η δυσφορία μειώθηκε αισθητά. Δεν προέβαλα αντίσταση. Παραδόθηκα στην κίνηση. Αποδέχτηκα την κατάστασή μου.

Έτσι και στην καραντίνα. Αν προσπαθείς να συμπεριφέρεσαι σαν να μη συμβαίνει τίποτα, αν προσπαθείς να διατηρήσεις την καλή σου διάθεση παρά τη δυσκολία που ζούμε, τότε αυτή σου η προσπάθεια θα ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για τη δυσφορία που βιώνεις.

Αυτό που συμβαίνει είναι πρωτόγνωρο και ιδιαίτερα επώδυνο για μερικούς. Είμαστε λαβωμένοι και παριστάνουμε τον υγιή. Δεν μπορούμε να έχουμε ό,τι και πριν. Είναι πολύ εντάξει να είμαστε πιο στεναχωρημένοι από πριν, πιο ευέξαπτοι από πριν ή πιο θλιμμένοι.

Ας μη μαλώνουμε τον εαυτό μας. Αντί να αφιερώνουμε την ενέργειά μας για να διατηρούμε μια επίφαση ομαλότητας, ας αποδεχτούμε τη δυσκολία μας και ας την αφιερώσουμε για να βρούμε στήριξη και βοήθεια.

Μάθημα: Αποδέξου ότι είναι φυσιολογικό τα πράγματα να μην είναι φυσιολογικά.

2. Βρες ένα σταθερό σημείο και εστίασε εκεί

Αφού αποδέχθηκα ότι τώρα θα κουνιέμαι και θα πέφτω ίσως πάνω στους διπλανούς μου σταμάτησα να προσπαθώ να μένω ακίνητος. Άρχισα να σκέφτομαι πώς μπορώ να μειώσω τη δυσφορία που ένιωθα από την κίνηση αυτή. Είχε ήδη μειωθεί πολύ από την αρχική βέβαια. Συνειδητοποίησα ότι αν κοιτάζω στα σύννεφα τότε δεν ένιωθα το κούνημα και τόσο. Σχεδόν καθόλου.

Τα σύννεφα ήταν ένα μακρινό σημείο σε σχέση με το εσωτερικό του σκάφους ή τα κύματα της θάλασσας. Επιπλέον τα σύννεφα ήταν σχετικά σταθερά και έτσι ο εγκέφαλός μου δεν έπαιρνε τόσο έντονα το σημάδι ότι κουνιέμαι. Αυτό με ηρέμησε εντελώς. Κατάφερα και δάμασα τα κύματα!

Έτσι και στην καραντίνα. Είναι μια δύσκολη κατάσταση. Εστίασε στο τι είναι σταθερό στη ζωή σου. Από που μπορείς να πιαστείς; Από που μπορείς να πάρεις δύναμη; Ουσιαστική ή ψυχική; Ποιοι είναι οι σταθεροί άνθρωποι στη ζωή σου; Ποιες είναι οι σταθερές αξίες σου; Ίσως οι αξίες σου για προσφορά ή δημιουργία. Αν ανατρέξεις σε αυτές θα μπορέσεις να περάσεις πιο ανώδυνα την τρικυμία. 

Κοίταξε ένα μακρινό σημείο που δε θα το κοιτούσες παλιότερα. Όπως εγώ δε θα κοίταζα εύκολα τον ουρανό για να ηρεμήσω. Πώς θα είναι το φετινό καλοκαίρι, ή το καλοκαίρι του 2023; Τι λες να κάνεις σε 2 χρόνια;

Μάθημα: Στην καραντίνα εστίασε σε ένα μακρινό σημείο, βρες μια σταθερή αξία ή σταθερά πρόσωπα από όπου να αντλήσεις δύναμη.

3. Η δυσκολία είναι υποχρεωτική. Η ταλαιπωρία είναι κατ’ επιλογήν.

Είχα πλέον ηρεμήσει αρκετά. Το ταξίδι συνέχιζε αλλά εγώ ήμουν κυρίαρχος και πάλι του εαυτού μου. Κοίταζα τα σύννεφα και τα παρατηρούσα. Κάπου κάπου όμως το μυαλό μου ξέφευγε. Όταν ερχόταν ένα πολύ μεγάλο κύμα και κοπανιόμασταν, άρχισα πάλι να εστιάζω στην κίνηση και ένιωθα και πάλι δυσφορία. Τότε θυμήθηκα ένα άλλο κόλπο.

Ξανακοίταζα τα σύννεφα, αλλά επίτηδες άρχισα να σκέφτομαι άσχετα πράγματα. Οτιδήποτε άλλο εκτός της θαλασσοταραχής. Ήξερα ότι σε δυο ώρες αυτό θα τελειώσει. Δεν μπορούσα να κάνω τίποτα γι αυτό. Πώς θα επέλεγα να περάσω αυτές τις δυο ώρες;

Πώς θα τις περνούσα όσο πιο ανώδυνα μπορούσα; Οι άσχετες σκέψεις σε συνδυασμό με τα σύννεφα με βοήθησαν να ξεχαστώ εντελώς ακόμα και αν που και που μια ισχυρή ανατάραξη με επανέφερε.

Έτσι και με τον κορονοϊό. Δεν μπορείς να κάνεις κάτι για την κατάσταση. Είναι εκτός του ελέγχου σου. Οπότε το μόνο που σου μένει να κάνεις είναι να στρέψεις την προσοχή σου κάπου αλλού. Όσο σκέφτεσαι ότι υποφέρεις, τόσο θα υποφέρεις περισσότερο. Πώς θα επιλέξεις να περάσεις το διάστημα μέχρι να τελειώσει; Αυτό μόνο είναι στο χέρι σου.

Η δυσκολία που περνάς είναι υποχρεωτική. Το να υποφέρεις όμως μπορεί να είναι επιλογή.

Ο Βίκτορ Φρανκλ, ο οποίος ήταν κλεισμένος στα Γερμανικά στρατόπεδα συγκέντρωσης στον Δεύτερο  Παγκόσμιο πόλεμο, είπε: “Μπορεί να ελέγχουν το σώμα μας και ό,τι μας συμβαίνει, αλλά δεν ελέγχουν το πώς αντιδρούμε σε αυτό που μας συμβαίνει“. Ανάλογα το που θα επιλέξεις να εστιάσεις θα βιώσεις και το αντίστοιχο συναίσθημα.

Μάθημα: Το ότι δεν μπορείς να αποφύγεις την καραντίνα, δε σημαίνει ότι αναγκαστικά χρειάζεται και να υποφέρεις από αυτή. Δοκίμασε να στρέψεις αλλού την προσοχή σου. (Δύσκολο το ξέρω).

Bonus: Είμαστε όλοι εν δυνάμει φιλόσοφοι!

Περνάμε όλοι μια πολύ ιδιαίτερη περίοδο στη ζωή μας. Ίσως λίγο διαφορετική από μια δίωρη ταραχώδη διαδρομή στον Ειρηνικό Ωκεανό. Αυτό που έκανα διαφορετικό εγώ, ήταν να παρατηρήσω τι μου συνέβαινε και να αναλογιστώ τι θα μπορούσα να κάνω. Παρατήρησα το μυαλό μου δηλαδή. Και τώρα όλοι έχουμε περισσότερο χρόνο στη διάθεσή μας για να παρατηρήσουμε το δικό μας μυαλό.

Δυστυχώς, ζούμε σε μια κοινωνία όπου υπάρχει μια εκφοβιστική ακαδημαϊκή κουλτούρα που μας υπαγορεύει ότι είναι πιο σημαντικό να μελετάμε τα βιβλία των «μεγάλων» μυαλών (Πλάτωνας, Σωκράτης, Νίτσε, Steven Hawking, Einstein, κλπ) πολύ πριν αρχίσουμε να μελετάμε το δικό μας μυαλό…

Κι όμως υπήρχε ένας Γάλλος φιλόσοφος, ο οποίος ήταν ενάντια στους άλλους φιλοσόφους κατά κάποιο τρόπο. Σχολίαζε την επιτηδευμένη γλώσσα που χρησιμοποιούσαν και συνήθιζε να μιλάει για πράγματα όπως η αντρική ανικανότητα, για το πόσο μυρίζει το σώμα μας και άλλα μικρά και καθημερινά πράγματα, ενώ ταυτόχρονα παρέμενε ένας εξαίρετος ακαδημαϊκός.

Ο Michel de Montaigne έλεγε ότι μπορούμε όλοι να κάνουμε σοφές σκέψεις αν σταματήσουμε να θεωρούμε τον εαυτό μας ανίκανο να τις κάνει. Δεν έχει σημασία αν δεν είμαστε ο Αριστοτέλης ή ο Σαρτρ. Ολόκληρη η φιλοσοφία του κόσμου χωράει και στο πιο απλό σπίτι, κατά την άποψη του Montaigne. Αρκεί να δώσουμε λίγο χρόνο να παρατηρήσουμε τις σκέψεις μας και να τις πάρουμε σοβαρά. Ήταν ένας ανθρώπινος και μη εξεζητημένος διανοούμενος που διέφερε από τους σοβαροφανείς ακαδημαϊκούς του 16^ου αιώνα. Και δυστυχώς τα πράγματα δεν έχουν αλλάξει και τόσο από τότε. Bonus Μάθημα: Δώσε σημασία σε όσα σκέφτεσαι και βιώνεις αυτή την περίοδο. Έχουν πολλά να σου διδάξουν αλλά, γιατί όχι, και να μας διδάξουν αν τα μοιραστείς! Σου φάνηκε ενδιαφέρον το άρθρο που διάβασες; Τότε άφησε το email σου για να λαμβάνεις δωρεάν όλα τα νέα άρθρα!