Αρκετοί άνθρωποι έχουν ακούσει από τους γονείς τους τη φράση: «Εγώ έκανα τόσες θυσίες για σένα. Κι εσύ έτσι μου το ξεπληρώνεις; Τόση αχαριστία;»
Αν την έχεις ακούσει και εσύ, θα ξέρεις πόσο ισχυρές ενοχές δημιουργεί. Πώς μπορεί κάποιος να απαντήσει σε αυτό;
Ακούγεται λογικό
Εκ πρώτης όψεως το επιχείρημα ακούγεται λογικό. Όντως οι γονείς κάνουν πάρα πολλές θυσίες για τα παιδιά τους. Κάνουν στην άκρη την προσωπική τους ζωή και αφιερώνουν τους περισσότερους πόρους τους προς το μεγάλωμα των απογόνων τους.
Είναι τρομερά δύσκολο να είσαι γονέας. Τα παιδιά συχνά, δε φέρνουν την ευτυχία. Αντίθετα, είναι ένα επαναλαμβανόμενο εύρημα των ερευνών ότι οι μη-γονείς είναι πιο ευτυχισμένοι από τους αντίστοιχους γονείς.
Για μια πολύ ενδιαφέρουσα ανάλυση του τι συμβαίνει με τα παιδιά και την ευτυχία (καθώς και για το γάμο και τα χρήματα και την ευτυχία) δες αυτό το βίντεο του ψυχολόγου του Harvard, Dan Gilbert.
https://youtu.be/BwQFSc9mHyA
Είναι πολύ φυσιολογικό, λοιπόν, να φανταζόμαστε τα βάσανα που πέρασαν οι γονείς μας και το πόσο πρέπει να έχουν ταλαιπωρηθεί για να μας μεγαλώσουν.
Και αυτό, κάνει ακόμα πιο δύσκολο το να ακούμε αυτή τη φράση. Μέσα μας νιώθουμε ότι τους χρωστάμε για τις θυσίες που έκαναν. Συνήθως φροντίζουν και να μας το θυμίζουν. Νιώθουμε πως έχουν δίκιο που μας λένε αχάριστους. Το αποτέλεσμα είναι τύψεις και ενοχές.
Είναι όμως, όντως έτσι;
Πότε χρωστάς;
Πότε χρωστάς σε κάποιον; Συνήθως όταν του ζητήσεις κάτι και πρέπει να του το επιστρέψεις. Έχεις ανάγκη για κάτι, το ζητάς και υπάρχει η υποχρέωση να το επιστρέψεις.
Δε χρωστάς σε κάποιον αν σου κάνει ένα δώρο. Θα ήταν ωραίο να του πάρεις και εσύ κάτι, όταν έρθει η γιορτή του. Αλλά σίγουρα δεν του το χρωστάς.
Δηλαδή, βασική προϋπόθεση για να χρωστάς κάτι είναι ΠΡΩΤΑ ΝΑ ΤΟ ΖΗΤΗΣΕΙΣ.
Άραγε χρωστάς;
Σύμφωνα με αυτή τη λογική, άραγε τα παιδιά χρωστάνε στους γονείς τους;
Η απάντηση είναι ΟΧΙ. Τα παιδιά δεν ζήτησαν να γεννηθούν. Ο γονέας αποφάσισε να φέρει ένα παιδί στον κόσμο (ή να υιοθετήσει). Ο γονέας αποφάσισε να γίνει γονέας. Το παιδί σίγουρα δεν το ζήτησε.
Και το να είσαι γονέας έχει πολύ συγκεκριμένες ευθύνες. Όταν αποφασίζεις να γίνεις γονέας επιλέγεις να στερηθείς. Επιλέγεις να κάνεις θυσίες. Επιλέγεις να βάλεις τον εαυτό σου δεύτερο. Τουλάχιστον, αν το αποφασίζεις συνειδητά και ενήλικα.
Είναι η δουλειά σου να φροντίσεις τις ανάγκες του παιδιού που εσύ επέλεξες να φέρεις στον κόσμο. Δεν του κάνεις χάρη. Είναι το καθήκον σου. Είναι η συνέπεια της ενήλικης επιλογής σου.
Δεν έκανες τις θυσίες για το παιδί σου. Τις έκανες για σένα. Γιατί ένιωθες καλά όταν τις έκανες. Ίσως γιατί τα αγαπούσες. Ένιωθες καλός γονέας. Καλός άνθρωπος. Τις έκανες, γιατί αν δεν έκανες κάποιες από αυτές, θα έπρεπε να έρθει η πρόνοια και να σου πάρει το παιδί.
Δηλαδή, δεν τις έκανες επειδή σου τις ζήτησε το παιδί. Το παιδί δε σου χρωστάει.
Δε χρωστάς
Αν είσαι παιδί (και όλοι είμαστε παιδιά ενός γονέα) να ξέρεις πως δε χρωστάς κάτι στους γονείς σου.
Αυτό δε σημαίνει ότι τα παιδιά δεν πρέπει να αισθάνονται ευγνωμοσύνη προς τους γονείς τους. Όσοι γονείς φρόντισαν τα παιδιά τους, τούς έκαναν ένα ανεκτίμητο δώρο για την υπόλοιπη ζωή τους. Όλα όσα είμαστε στον παρόν μας, οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στο πώς μας μεγάλωσαν οι γονείς μας. Και τα θετικά και τα αρνητικά.
Όπως νιώθουμε ευγνωμοσύνη για κάποιον που μας κάνει ένα δώρο, την ίδια ευγνωμοσύνη θα νιώθουμε και με τους γονείς μας. Αλλά δεν τους χρωστάμε. Όπως δε χρωστάμε σε κάποιον που μας έκανε ένα δώρο.
Αντίστοιχα, όπως θα ήταν όμορφο να παίρναμε ένα δώρο στη γιορτή αυτού που έκανε σε μας ένα, έτσι θα ήταν πολύ όμορφο αν τα παιδιά ανταπέδιδαν στους γονείς τους την προσοχή και τη φροντίδα που πήραν κατά την παιδική τους ηλικία. Αλλά δεν είναι υποχρεωμένα να το κάνουν.
Θα ήταν ιδανικό. Αλλά δεν πρέπει. Συνήθως, αν τα παιδιά δε νιώθουν την ευγνωμοσύνη και την θέληση να ανταποδώσουν, σημαίνει πως κάτι έχει πάει αρκετά στραβά στις μεταξύ τους σχέσεις. Και το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης για τη διαμόρφωση των σχέσεων γονέων-παιδιών, το έχουν οι γονείς. Λόγω της θέσης ισχύος που είχαν τόσα χρόνια στη ζωή των παιδιών τους. Είναι πραγματικά πολύ δύσκολο να είσαι γονέας.
Αμοιβαία ανακούφιση
Αν αυτή η απλή αλήθεια γίνει κατανοητή θα ανακουφιστούν τόσο τα παιδιά όσο και οι γονείς. Τα παιδιά θα σταματήσουν να φορτώνουν τον εαυτό τους με ενοχές. Θα φύγει ένα τεράστιο βάρος από τους ώμους τους.
Συνειδητοποιώντας την αλήθεια οι γονείς, θα νιώσουν ανακούφιση, γιατί θα φύγει από πάνω τους το αίσθημα της αδικίας που τους κατατρέχει, εξαιτίας της στάσης των παιδιών τους. Ίσως να είναι δύσκολο να απαγκιστρωθούν από την πεποίθηση ότι τα παιδιά τους, τους χρωστάνε. Αλλά αξίζει τον κόπο. Η γνώση είναι δύναμη, όπως λέω στο βιβλίο μου.
Στο τέλος, απαλλαγμένοι από τύψεις, ενοχές και αδικίες, θα μπορέσουν όλοι να συνδεθούν πιο ειλικρινά και ενήλικα. Θα σταματήσουν να μας εκνευρίζουν οι γονείς μας και εμείς θα σταματήσουμε να τους στεναχωρούμε.
Θα συνδεθούμε σαν άνθρωποι που νοιάζονται ο ένας τον άλλον και αλληλοφροντίζονται.
Επειδή το θέλουν. Όχι επειδή πρέπει.
Σου φάνηκε ενδιαφέρον το άρθρο που διάβασες; Τότε άφησε το email σου για να λαμβάνεις δωρεάν όλα τα νέα άρθρα!
Υπέροχο άρθρο. Μακάρι να το διάβαζαν όλοι οι γονείς αυτό το άρθρο…αλλά και όσοι θέλουν να γίνουν γονείς συνοδειτοποιώντας έτσι καλύτερα τους λόγους για τους οποίους το επιθυμούν.
,,, Δημήτρη συγχαρητήρια για μία ακόμα φορά το άρθρο σου είναι ουσιώδες, απλό κατανοητό , χωρίς δυσνόητες έννοιες , επιστημονικούς όρους και υποθετικές μεταφορές και παρομοιώσεις….. Αφορά δε τους περισσότερους από μας και από τις δύο οπτικές τόσο του παιδιού όσο και του γονιού….
Κι όμως τα παιδιά φέρνουν πολλή μεγάλη ευτυχία. Κάνεις λάθος Δημήτρη. Μπορεί να περνάς πολλές δυσκολίες για να τα μεγαλώσεις, αλλά νιώθεις απόλυτη και πλήρη ευτυχία, που δεν σου τη δημιουργεί καμία άλλη εμπειρία στη ζωή σε αυτό το βαθμό.
Είναι ένα μεγάλο θέμα αυτό. Αν θελουμε να συζητήσουμε αν γενικά τα παιδιά φέρνουν την ευτυχία θα πρέπει να απευθυνθούμε στις έρευνες. Οι έρευνες Προσεγγίζουν ένα θέμα όσο πιο αντικειμενικά γίνεται. Αυτό δε σημαίνει βέβαια πως σε πολλές περιπτώσεις δε θα φέρνουν ευτυχία. Αλλά κατά μέσο όρο δεν τη φέρνουν σύμφωνα με πολλές έρευνες στον τομέα.
Οι έρευνες ακολουθούν τις αρχές της στατιστικής και της παραδοχής κάποιας αρχικής υπόθεσης ( μηδενικής ) που είτε τελικά ισχύει είτε όχι . Βασίζονται στη λογική . Η απόκτηση παιδιών είναι το πρώτο βήμα στην συναισθηματική υπέρβαση του υπέρ εγώ , δηλαδή το πρώτο βήμα προς την αληθινή ολοκλήρωση και την ευτυχία . Φυσικα και δεν είναι ο μόνος δρόμος που οδηγεί προς την προσφορά με την έννοια της αυτό προσφοράς ,ειναι ωστόσο ένα μονοπάτι που αν το ακολουθήσεις συνειδητά σε βγάζει σίγουρα εκεί , στην ολοκλήρωση της προσφοράς. Ίσως να είναι λίγο άδικο προς τους ανθρώπους που δεν έχουν ακόμη αποφασίσει εάν το θέλουν η όχι , εκείνοι που έχουν αποφασίσει συνειδητά να μην κάνουν παιδιά , να θέτουν προϋποθέσεις ευτυχίας γύρω από την απόκτηση τους και να επηρεάζουν αρνητικά τους πρώτους . Ποτέ δεν μπορείς να γνωρίζεις πριν κανεις παιδιά με τι μεγαλειωδες τρόπο αυτά θα ολοκληρώσουν πραγματικά την ευτυχία σου μέσα από την άνευ όρων αγάπη που θα θελεις να τους χαρίζεις καθημερινά . Δεν αναφέρομαι μόνο στην παραδοχή (χωρίς παραπομπές)του άρθρου αλλα και σε μια όλο και πιο συχνή πεποίθηση που διαμορφώνεται γύρω μας καθημερινά σχετικά με τη μη απόκτηση παιδιών.
Έχεις δίκιο ότι δεν υπήρχαν παραπομπές. Έβαλα ένα βίντεο τώρα του Dan Gilbert. Δε θα διαφωνήσω με όσα λες. Ταυτόχρονα παρά πολλοί άνθρωποι κάνουν απίδια επειδή πρέπει, επειδή δεν έχουν αλλη επιλογή και για άλλους μη συνειδητούς λόγους. Αυτοί οι άνθρωποι επηρεάζουν σίγουρα τις έρευνες. Γιατί μιλάμε για όλο τον πληθυσμό. Έτσι εξηγείται το επιστημονικό εύρημα που ίσως πάει αντίθετα στο συναισθηματικό. Όσο για όσους σκέφτονται να κάνουν παιδιά, θα προτεινα να έχουν πλήρη πληροφόρηση επι του θέματος. Δεν υπάρχει σημαντικότερη απόφαση για έναν άνθρωπο. Ας την έχει ερευνήσει καλά.
Οσα γραφεις ειναι τοσο πολυ η ΑΛΗΘΕΙΑ . Και μιλω και ως γονεας 2 παιδιων και ως το 3το παιδι των γονεων μου.
Τα παιδιά μου είναι η ζωή μου, δηλώνω κυριευμένη και πλήρης από συναίσθημα.
Η ψυχρή λογική όμως θετει ερωτήματα του αν βελτιώνεται η ζωή μας προχωρώντας σε συμβίωση και τεκνοποίηση.Όμως, το θέμα του άρθρου μας, αφορά τους γονείς και η επιρροή που ασκούν στα παιδιά τους. Συγκρούσεις του πρέπει με το θέλω ή με το αντέχω.
Εξαιρετικά αιχμηρό ζήτημα ειδικά όταν στις μεγάλες ηλικίες οι ανάγκες είναι οδυνηρές και οι αντοχές των ´´παιδιών´´ εξαντλούνται.
Ευχαριστούμε για την ανακούφιση που προσφέρετε με αυτούς τους προβληματισμούς
Δημήτρη, σαν γονιός δύο ενηλίκων παιδιών συμφωνώ απόλυτα ότι τα παιδιά δεν χρωστάνε απολύτως τίποτα στους γονείς τους. Οι υποχρεώσεις είναι μονάχα μιάς κατευθύνσης. Οι γονείς έχουν μονάχα υποχρεώσεις για την απόφαση και τις ευθύνες που πήραν όταν αποφάσισαν να έχουν παιδιά.
Και ενώ θα έλεγα ότι στατιστικά τα παιδιά αποτελούν πηγή ευτυχίας για τους περισσότερους γονείς (αν όχι τη μεγαλήτερη πηγή ευτυχίας), αυτό σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να επηρεάζει τα αισθήματα αυτών που δεν ανήκουν σε αυτή τη κατηγορία είτε είναι τα παιδιά είτε οι γονείς. Αγαπούσα τους γονείς μου και νομίζω ότι τους έδωσα τη χαρά που θα ήθελαν, όχι έτσι έπρεπε ή έτσι έκαναν οι άλλοι γύρω μου, αλλά γιατί έτσι εγώ ένοιωθα ή ίσως γιατί έτσι με μεγάλωσαν.
Θανο πολύ όμορφα όσα λες. Συμφωνώ πολύ. Μπραβο για τη σχέση σου με τους γονείς σου!
Αν σε ενδιαφέρει να δεις αποδείξεις ότι τα παιδιά δε φέρνουν την ευτυχία κατά μέσο όρο και για ποιο λόγο πολλοί γονείς λένε ότι τη φέρνουν δες αυτό το πολύ ενδιαφέρον βίντεο: https://youtu.be/BwQFSc9mHyA
Είδα το βίντεο – εξεραιτικός ομιλητής και δεν έχω το επιστημονικό του υπόβαθρο να αμφισβητήσω τα λεγόμενά του. Η ομιλία του όμως και τα διαγράμματα που παρουσίασε βασίζονται σε “δεδομένα” που υποθέτουν τη δυνατότητα ακριβούς μέτρησης της ευτυχίας ανα πάσα στιγμή. Διαισθητικά θα συμφωνούσα με το σχόλιο της Vana παραπάνω αλλά θα έλεγα ότι δεν είναι λόγος να έχει κανείς παιδιά επειδή και μόνον υπάρχει μεγαλήτερη πιθανότητα τα παιδιά να μας δώσουν ευτυχία. Αν αυτός είναι ο κυριότερος λόγος τότε είναι και πιό πιθανό οι γονείς να περιμένουν ότι τα παιδιά τούς χρωστάνε την ευτυχία την οποία νομίζαν ότι θα βρούνε…
Μπράβο για την κριτική σκέψη! Μπορείς να υποθέσεις ότι οι έρευνες που παρουσιάζει είναι όλες έγκυρες. Είναι από τους πιο καταξιωμένους στο χώρο. Συμφωνώ με αυτό που λες. Δεν είναι λόγος να κάνεις κάποιος παιδιά για να πάρεις ευτυχία. Γιατί τότε όπως πολύ ωραία λες, θα νιώθεις ότι σου τη χρωστάνε μετά.