Από το βιβλίο μου Ψυχο-λογικές Σχέσεις
Γιατί δεν αφήνονται οι άνθρωποι στις σχέσεις; Τι τους σταματάει; Ποιες οι συνέπειες της στάσης τους αυτής;
Το παράδειγμα
Ο Αλέξανδρος γνώρισε την Κατερίνα. Του άρεσε πολύ. Ενθουσιάστηκε. Βγαίνουν κανένα μήνα τώρα. Όλα πηγαίνουν καλά, θα έλεγε κάποιος από έξω. Κι όμως εκείνος κρατιέται. Μετράει τις κινήσεις του. Δεν ξέρει σε ποιο στάδιο είναι η σχέση τους ακόμα.
Όταν η Κατερίνα του είπε: «τι όμορφα που θα ήταν να πηγαίνανε στην Πάρο το καλοκαίρι», τη θεώρησε επιπόλαιη.
«Μα, είναι ακόμα Νοέμβριος» σκέφτηκε. «Πώς ξέρει ότι θα είμαστε μαζί μέχρι το καλοκαίρι;»
Ανάλυση
Είναι πολλοί οι άνθρωποι που σκέφτονται σαν τον Αλέξανδρο. Είναι πολλοί οι άνθρωποι οι οποίοι δε θα πουν μια όμορφη κουβέντα στον άλλον αν δεν είναι απολύτως σίγουροι γι αυτό που λένε. Δε θα πουν “μεγάλα λόγια” για εντυπωσιασμό. Δεν είναι “επιπόλαιοι”.
Ό,τι λένε το εννοούνε.
Οι ίδιοι πιστεύουν πως πατάνε γερά στα πόδια τους και είναι αξιόπιστοι.
Και έχουν δίκιο.
Όντως, είναι συνήθως άτομα στα οποία μπορείς να βασιστείς, άτομα στα οποία γνωρίζεις ότι αν πουν κάτι θα το κάνουν. Αν αναλάβουν κάτι θα το φέρουν εις πέρας. Συχνά έχουν και μια ισχυρή ικανότητα να εκλογικεύουν τις καταστάσεις.
Ταυτόχρονα, όμως, είναι άτομα τα οποία δε θα εκφράσουν ένα συναίσθημα εύκολα και έχουν μια ισχυρή αίσθηση ελέγχου σε ό,τι κάνουν. Το κύριο μέλημά τους (το βαθυθέλω τους όπως αναφέρθηκε σε προηγούμενο άρθρο) είναι να μη βγουν “λάθος” σε κάτι που είπαν, να μην αθετήσουν μια υπόσχεση που έδωσαν. Βιώνουν τόσο έντονα το αίσθημα της ευθύνης ορισμένες φορές, με αποτέλεσμα να υπερισχύει του συναισθήματος.
Δεν αντέχουν το να είναι ανακόλουθοι. Κατά συνέπεια, στο πλαίσιο μιας σχέσης, η ανάγκη τους αυτή υπαγορεύει την κάθε συμπεριφορά τους. Καλύτερα να είναι “σωστοί” παρά ερωτευμένοι.
Αυτό ίσως είναι και το μεγαλύτερο δράμα τους. Η μεγαλύτερη φυλακή τους.
Η φυλακή της παιδικής τους ηλικίας
Θυσιάζουν, παρά τη συνειδητή θέλησή τους, την ικανότητα να νιώσουν, για να ικανοποιήσουν την βαθύτερη ανάγκη τους να είναι “σωστοί”. Την ανάγκη να είναι σίγουροι πως δεν θα πουν κάτι για το οποίο ο άλλος θα τους κατηγορήσει μετά.
Λες και αν έλεγαν: “Ναι, θα ήταν πολύ όμορφα να πηγαίναμε στην Πάρο!” και μετά χωρίζανε θα τους έπαιρνε τηλέφωνο η Κατερίνα το καλοκαίρι να τους ζητήσει τα ρέστα που δεν έγινε η εκδρομή…
Όμως εκείνοι δεν μπορούν να το σκεφτούν αυτό. Δεν μπορούν να αφεθούν στη στιγμή και δικαιολογούν τη στάση τους στον εαυτό τους με λογικά επιχειρήματα.
“Είναι αδύνατον να ξέρω από τώρα τι θα συμβεί μέχρι το καλοκαίρι. Είναι πολύ νωρίς για εμάς”
Με αυτόν τον τρόπο δεν επηρεάζεται μόνο η έκφραση τους συναισθήματός τους. Δεν είναι μόνο ότι νιώθουν ότι θα ήθελαν να πάνε στην Πάρο και δεν το λένε (για να χρησιμοποιήσουμε το παραπάνω παράδειγμα). Πολύ συχνά το ίδιο το συναίσθημα είναι το θύμα της ανάγκης τους αυτής, και όχι απλά η έκφρασή του.
Δηλαδή, δεν καταφέρνουν να αφεθούν στην ιδέα της Πάρου. Δεν καταφέρνουν να αφεθούν στο να νιώσουν, εφόσον πρέπει πάντα να έχουν τον έλεγχο και το «αφήνομαι να νιώσω» συχνά σημαίνει απώλεια του λογικού ελέγχου. Σημαίνει εμπιστοσύνη στο συναίσθημα.
Πριν βιαστούμε να τους κρίνουμε όμως, πρέπει να κατανοήσουμε πως όλη αυτή η διαδικασία είναι ασυνείδητη. Δεν την καταλαβαίνουν. Μόνο έτσι μπορούν να λειτουργούν. Δεν το κάνουν από πρόθεση. Ίσως μεγάλωσαν σε αυστηρά περιβάλλοντα όπου τα όρια ήταν ίσχυρα. Τα κουτάκια για το πώς πρέπει να είναι τα πράγματα ξεκάθαρα.
Οι παρεξηγήσεις
Ιδιαίτερα έντονη είναι η δυσκολία που βιώνουν όταν έχουν απέναντί τους άτομα τα οποία δεν αντιμετωπίζουν τη σχέση με την ίδια αυστηρότητα και ευθύνη, αλλά με ένα πιο συναισθηματικό, αυθόρμητο τρόπο. Είναι αναπόφευκτο να δημιουργηθεί ένταση και να υπάρξουν παρερμηνείες και από τα δυο μέλη της σχέσης σε αυτή την περίπτωση, αναφορικά με τα κίνητρα της συμπεριφοράς του άλλου.
Αναπόφευκτα ο καθένας θα ερμηνεύει τη συμπεριφορά του άλλου βάσει των δικών του πεποιθήσεων.
Ο “υπεύθυνος” θα κρίνει τον σύντροφό του ως επιπόλαιο, πιθανώς. Και με λογικά κριτήρια ίσως να έχει και δίκιο.
“Πώς μπορεί και κάνει τέτοια σχέδια, τόσο γρήγορα; Πώς μου λέει το σ’αγαπώ τόσο νωρίς; Πώς ξέρει ότι θα ήθελε να μέναμε μαζί για πάντα; Αφού όλα κάποια στιγμή χαλάνε. Δεν ξέρει ότι το για πάντα δεν υπάρχει; Πώς μιλάει τόσο επιπόλαια;”
Αντίστοιχα, ο “συναισθηματικός” σύντροφος θα κρίνει τον άλλον σαν συγκρατημένο, ξενέρωτο, απόμακρο, σαν κάποιον που “μάλλον δε γουστάρει και τόσο”…
“Γιατί δε μου λέει κι εκείνος πως μ’αγαπάει; Γιατί δε νιώθει όπως εγώ; Μάλλον κάτι του λείπει από τη σχέση…”
Αυτο-υπονόμευση
Η σημαντικότερη συνέπεια για τον «υπεύθυνο» θα είναι ότι και ο ίδιος θα πείθει τον εαυτό του ότι «μάλλον δε γουστάρω και τόσο», όταν θα πραγματοποιεί τη σύγκριση με τον διαφορετικά εκφραζόμενο σύντροφό του.
«Για να ονειρεύεται Πάρο και εγώ όχι, μάλλον δεν μου αρέσει όσο της αρέσω» θα σκεφτεί ο Αλέξανδρος. “Μάλλον το συναίσθημά μου δεν είναι αρκετά ισχυρό”
Έτσι θα υποβαθμίσει την εμπειρία του μέσα στη σχέση και θα υποσκάψει τη δική του ευτυχία. Θα κρίνει την Κατερίνα ως επιπόλαιη και όταν τελικά εκείνη ξενερώσει από αυτό που εκείνη ερμηνεύει ως έλλειψη ενδιαφέροντος, ο Αλέξανδρος θα επιβεβαιώσει την αρχική του υπόθεση πως ήταν όντως επιπόλαιη.
«Κοίτα πόσο γρήγορα άλλαξε γνώμη. Καλά τα έλεγα εγώ πως δεν τα εννοούσε».
Κι έτσι θα συνεχίσει να πορεύεται βιώνοντας μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία, υπονομεύοντας τις σχέσεις του. Στερώντας από τον εαυτό του τη χαρά του της συναισθηματικής εγγύτητας. Δε θα καταλαβαίνει τον δικό του σημαντικότατο ρόλο στην τελική έκβαση της κατάστασης.
Όλα αυτά στο βωμό του βαθυθέλω του να είναι “σωστός” για να μην μπορούν οι άλλοι να τον κρίνουν.
Αν συναντήσετε έναν Αλέξανδρο, μη βιαστείτε να τον κρίνετε.
Ταλαιπωρείται κι εκείνος πάρα πολύ, χωρίς δυστυχώς να μπορεί να το συνειδητοποιήσει. Δεν μπορεί γιατί στα δικά του μάτια οι άλλοι είναι επιπόλαιοι. Αυτός είναι ο “υπεύθυνος”. Έτσι δικαιολογεί τη στάση του στον εαυτό του.
Αν τώρα είστε σαν τον Αλέξανδρο προσπαθήστε να σας καταλάβετε. Ζητήστε βοήθεια για να απελευθερωθείτε. Είναι τόσο κρίμα να θυσιάζετε το τώρα λόγω ενός αδιόρατου φόβου να μη σας κρίνουν μετά.
Εάν καταφέρετε να αφεθείτε μια άλλη ζωή σας περιμένει…
Οι Ψυχο-λογικές Σχέσεις ψηφίστηκαν από το κοινό στα δέκα κορυφαία βιβλία της κατηγορίας Ευ ζην! Το βιβλιοπωλείο Public διοργανώνει τώρα νέο γύρο ψηφοφορίας για την πρώτη θέση. Ψήφισε εδώ για να πάμε για την κορυφή!
Σου φάνηκε ενδιαφέρον το άρθρο που διάβασες; Τότε άφησε το email σου για να λαμβάνεις δωρεάν όλα τα νέα άρθρα!
Δημήτρη, καλημέρα.
Το σχόλιό μου για τους χαρακτήρες του κειμένου.
Η Μαρία , γίηνη ,εκφραστική, ερωτική, παιχνιδιάρα . Θα της ταίριαζε κάτι αντίστοιχο !
Ο Αλέξανδρος διακατέχεται από έναν εγωκεντρισμό ,τελειομανία,μεμψίμοιρος , κλεισμένος σε ένα καβούκι, που θέλει να έχει τα νώτα προφυλαγμένα που φοβάται να εκτεθεί να ανοιχτεί να εκφραστεί!
Συναντάς συχνά αυτό το χαρακτήρα σε κάποιο υψηλόβαθμο επαγγελματικά άτομο πχ Καθηγητές Πανεπιστημίων, στελέχη επιχειρήσεων,Έρευνας κλπ
Πολλά από τα παραπάνω χαρακτηριστικά , είναι επίκτητα.
Αυτός ο άνθρωπος δεν ξέρει να ζεί!
Νομίζω ότι στη ζωή, που και που πρέπει να “εκτιθέμεθα”!
Μαλβίνα ευχαριστώ για την ωραία ανάλυση! Θα συμφωνήσω με το γενικό συμπέρασμα και θα προσθέσω ότι ακόμα και σε μη υψηλόβαθμα στελέχη μπορεί κανείς να βρει τέτοιες συμπεριφορές. Σε όλους τους ανθρώπους που το να μην κατηγορηθούν τους είναι πιο σημαντικό από το να αφεθούν. Όπως όλα, έτσι και αυτό έχει δυο πλευρές. Είναι αξιόπιστοι αλλά συνήθως ζουν λιγότερο έντονα από άλλους ανθρώπους…