Βασισμένο στο στυλ του βιβλίου μου Ψυχο-λογικές Σχέσεις
Πώς να εκφράζουμε τα συναισθήματά μας; Χρειάζεται να είναι πάντα επεξεργασμένα; Τι αντιδράσεις είναι φυσιολογικό να περιμένουμε από τους άλλους; Πώς να τις χειριστούμε;
Το τελευταίο post «Δε θα έπρεπε να νιώθω έτσι…» προκάλεσε αρκετές αντιδράσεις και έτσι σκέφτηκα να δώσω λίγη περισσότερη έμφαση στο περιεχόμενο και να επικεντρωθώ στο κομμάτι της έκφρασης του συναισθήματος και των φυσιολογικών αντιδράσεων που μπορεί να προκαλέσει.
Σε ένα υποθετικό σενάριο η Ιωάννα, δε νιώθει καλά μέσα στη σχέση της και προσπαθεί να το επικοινωνήσει στον φίλο της, τον Φώτη. Δεν ξέρει τι την ενοχλεί ακριβώς αλλά εμπιστεύεται το συναίσθημά της και θέλει να το επικοινωνήσει.
Διάλογος
Ιωάννα: «Φώτη, να σου μιλήσω λιγάκι σε παρακαλώ; Δεν νιώθω πολύ καλά τελευταία. Σαν κάτι να μου φταίει. Δεν είμαι σίγουρη τι είναι αυτό.»
Φώτης: «Πες μου σε ακούω; Τι έκανα πάλι;»
«Δεν είναι ότι έκανες πάλι κάτι. Νιώθω όμως ότι κάτι δεν μου πάει καλά. Σαν να νιώθω πιεσμένη.»
«Πιεσμένη από τι; Εγώ σε πιέζω;»
«Ίσως. Στη σχέση μας νιώθω έτσι. Σαν να υπάρχουν πολλές απαιτήσεις από μένα»
«Τι εννοείς πολλές απαιτήσεις; Που σου λέω να βγαίνουμε μαζί έξω τα βράδια και να κάνουμε πολλές δραστηριότητες μαζί; Μα, εγώ δε θέλω να σε πιέσω. Από αγάπη σου τα προτείνω αυτά. Δεν έχεις δίκιο να αισθάνεσαι έτσι.»
«Δε γίνεται να μην έχω δίκιο σε αυτό που αισθάνομαι. Δεν υπάρχει δίκαιο ή άδικο συναίσθημα. Έτσι αισθάνομαι. Τι να κάνουμε τώρα;»
«Ναι, αλλά εγώ δεν θέλω να σε πιέζω. Δεν το κάνω γι αυτό, σου λέω. Δηλαδή, καλύτερα είναι να βγαίνει ο καθένας μόνος του; Έτσι είναι οι σχέσεις;»
«Δεν ξέρω και δε με ενδιαφέρει το πώς είναι οι σχέσεις. Με ενδιαφέρει η δική μας σχέση. Ούτε λέω ότι το κάνεις για να με πιέσεις. Σου λέω μόνο πώς νιώθω. Μπορεί να έχει να κάνει με μένα. Μπορεί να έχει να κάνει με σένα. Μπορεί να έχει να κάνει με μας. Το καταθέτω για να δούμε τι μπορούμε να κάνουμε με αυτό.»
«Έχεις δίκιο. Καταλαβαίνω τώρα. Ας το δούμε μαζί»
Ανάλυση του διαλόγου
Σε αυτόν τον μίνι διάλογο πολλά θέματα αξίζει να εξεταστούν
1) Η Ιωάννα εξέφρασε μια δυσφορία που ένιωσε μέσα στη σχέση. Είχε το θάρρος να την εκφράσει. Η επικοινωνία είναι ο βασικότερος παράγοντας για την υγιή λειτουργία ενός ζευγαριού. Δεν ήταν επεξεργασμένη η δυσφορία της. Μέσω της συζήτησης θα γίνει αυτό. Δε χρειάζεται πάντα να ξέρουμε τι μας ενοχλεί.
2) Ο Φώτης έγινε αρχικά επιφυλακτικός, όμως δέχτηκε να την ακούσει, κάτι που δείχνει πως υπάρχει η κουλτούρα της συζήτησης στο ζευγάρι.
3) Η Ιωάννα εξέφρασε το συναίσθημά της ως προσωπικό βίωμα και όχι ως κατηγορώ. Είπε «νιώθω πιεσμένη» και όχι «με πιέζεις». Όπως αναφέρω και στο βιβλίο μου, ο τρόπος με τον οποίο εκφράζουμε κάτι που μας απασχολεί έχει εξαιρετική σημασία στο πώς θα εξελιχθεί ο διάλογος με τον άλλον. Εκφράζοντάς το ως ένα προσωπικό βίωμα και όχι ως ένα κατηγορώ (πχ, «νιώθω ότι με πιέζεις») είναι πολύ πιο πιθανό να υπάρξει μετέπειτα εποικοδομητικός διάλογος καθώς είναι λιγότερο πιθανό να νιώσει ο άλλος προσωπική επίθεση.
4) Ο Φώτης έγινε αμυντικός παρά το σωστό χειρισμό από την Ιωάννα, γιατί άνθρωποι είμαστε και μέσα στις σχέσεις (και ειδικά στις μακροχρόνιες) φουντώνουμε πιο εύκολα από ό,τι προβλέπει η θεωρία… Μέσα στη φούρια του να δικαιολογήσει τον εαυτό του από την επίθεση που ίσως ένιωσε ότι δέχεται, είπε την πολύ διαδεδομένη φράση «Δεν έχεις δίκιο να αισθάνεσαι έτσι».
5) Η Ιωάννα πολύ σωστά άγγιξε την ουσία της συζήτησης. Το συναίσθημα δε γίνεται να είναι «λάθος». Το συναίσθημα είναι αυτό που είναι. Για κάποιο λόγο υπάρχει. Δε χρειάζεται δκιαολόγηση ένα συναίσθημα. Μόνο επεξεργασία.
6) Ο Φώτης, όπως είναι φυσικό προσπάθησε να υπερασπίσει τις επιλογές του, όπως κάνουμε όλοι μας σε τέτοιες περιπτώσεις. Νιώθουμε ότι κατηγορούμαστε και η αντανακλαστική μας αντίδραση είναι να δικαιολογηθούμε. Προσπάθησε να δείξει στην υπερβολή τα λόγια του άλλου («να βγαίνει ο καθένας μόνος του») και να καταφύγει σε υποτιθέμενες ‘σωστές’ νόρμες («έτσι είναι οι σχέσεις;»).
7) Δεν έχουν σημασία τι κάνουν οι άλλοι όταν πρόκειται να αναλύσουμε το πώς μια σχέση θα εξελίσσεται ομαλώς. Σημασία έχει μόνο το πώς θα βρουν το ζευγάρι τον δικό τους τρόπο να συνυπάρχουν. Όχι να προσαρμοστούν σε έναν «κοινωνικά αποδεκτό» μπούσουλα.
Αυτό που νιώθει η Ιωάννα μπορεί να έχει να κάνει με εκείνη μόνο. Μπορεί να έχει συνηθίσει να είναι σε σχέσεις μεγάλης ανεξαρτησίας. Μπορεί να είναι δικό της θέμα και να δυσκολεύεται να έρθει πολύ κοντά σε κάποιον. Μπορεί να έχει να κάνει με τον Φώτη και τον τρόπο με τον οποίο προτείνει στην κοπέλα του να έχουν κοινές δραστηριότητες. Μήπως τις επιβάλλει; Μήπως δε σέβεται καθόλου το χώρο της; Ίσως, τέλος να είναι ένας συνδυασμός των δυο ή τίποτα από τα δυο. Δηλαδή, είναι πιθανό απλά να έχουν διαφορετικό τρόπο να σχετίζονται μέσα σε μια τέτοια κατάσταση.
Δεν είναι ο ένας τρόπος «σωστός» και ο άλλος «λάθος». Είναι απλά διαφορετικοί τρόποι σχετίζεσθαι. Η μόνη οδός όμως προς μια υγιή σχέση είναι να τα βάλουν κάτω και να βρουν τον δικό τους κοινό τρόπο συνύπαρξης, χωρίς διάθεση επιβολής ο ένας επί του άλλου.
Ευτυχώς για τα παιδιά, προς τα εκεί φαίνεται να πηγαίνει η σχέση τους.
Η δική σου;
Αφήνεις email, σου έρχονται όλα τα νέα άρθρα. Απλά πράγματα!
Δημήτρη, συγχαρητήρια για την απλότητα του λόγου σου.
Οι “επιστημονικές” αναφορές και οι δυσνόητοι όροι , που κατακλύζουν το διαδίκτυο σε παρόμοια θέματα σχέσεων, λίγα μπορούν να προσφέρουν.
Από την άλλη μεριά , έχουμε το δημόσιο ξεκατίνιασμα ( “με πρόδωσε”- “με πλήγωσε”- “αχαριστία”- “μαγκιά” – “εκδίκηση”- “είσαι ο θεός μου”), η απόλυτη μοναξιά μας δηλαδή…
Στο ενδιάμεσο φωνές σαν τη δική σου, λίγες αλλά ουσιαστικές.
Τι μου έδωσε το άρθρο σου: η αναγνώριση & αποδοχή της ατέλειάς μας, δεν μπορεί παρά να οδηγεί στην αποδοχή της ατέλειας του συντρόφου μας. Από τον έρωτα προς την αγάπη και στο χτίσιμο της σχέσης στο χρόνο, δεν μπορείς να πας, χωρίς να επικοινωνείς τα συναισθήματα σου . Εκεί νομίζω είναι που γίνεται η …μάχη.
Καλωσόρισες Δημήτρη & συνέχισε έτσι…χρειάζεται!!
Ευχαριστώ πολύ Χριστίνα! Προσπαθώ να χρησιμοποιώ τον πολύ απλό λόγο, όπως και στο βιβλίο μου, γιατί είναι πιο άμεσος νομίζω. Ωραία και η επιστήμη και τη λατρεύω, όμως κάποια μηνύματα ίσως να χρειάζονται έναν άλλο τρόπο έκφρασης. Σ’ευχαριστώ ξανά, πραγματικά.