Μήπως είσαι ο άνθρωπος που θέλει να τα έχει όλα υπό έλεγχο; Μήπως νιώθεις άβολα όταν είσαι έξω από τα νερά σου και η σκέψη ότι κάτι μπορεί να πάει στραβά σε τρομοκρατεί; Που δε θα δοκιμάσεις εύκολα κάτι καινούριο γιατί δεν ξέρεις τι θα συμβεί; Που θα σκεφτείς όλα τα πιθανά σενάρια σε μια κατάσταση έτσι ώστε να είσαι σίγουρος πως τίποτα απρόβλεπτο δε θα συμβεί; Μήπως σε αποκαλούν κοντρόλ φρικ;
Αν, ναι. Αυτό το άρθρο είναι για σένα.
Η ανάγκη μας για έλεγχο
Αν είσαι αυτός ο άνθρωπος να ξέρεις πως δεν είσαι ο μόνος. Είναι μια βαθιά ανθρώπινη ανάγκη για ασφάλεια να θέλουμε να ελέγχουμε τα πάντα. Μας αρέσει να έχουμε τον έλεγχο ακόμα και όταν δεν έχει κανένα νόημα να τον έχουμε. Έρευνες δείχνουν ότι οι άνθρωποι νιώθουν πιο σίγουροι ότι θα κερδίσουν το λαχείο αν διαλέξουν οι ίδιοι τα νούμερα ή νιώθουν πιο σίγουροι ότι κερδίσουν στη ρίψη ενός ζαριού, αν ρίξουν το ζάρι οι ίδιοι. Κάτι που φυσικά δεν ισχύει.
Μας αρέσει να ασκούμε έλεγχο, όχι μόνο γιατί θα είμαστε πιο σίγουροι για το τι μπορεί να συμβεί, αλλά χάριν της αίσθησης του ελέγχου. Σύμφωνα με άλλες έρευνες, οι άνθρωποι που χάνουν την ικανότητά τους να ελέγχουν τα περιβάλλοντά τους, χάνουν την ελπίδα, γίνονται δυστυχισμένοι, αβοήθητοι και καταθλιπτικοί.
Μας αρέσει σε όλους μας να έχουμε τον έλεγχο.
Ο Δίας, ο Άγιος Νικόλαος και ο κορονοϊός
Από αρχαιοτάτων χρόνων οι άνθρωποι επινοούσαν τρόπους για να ελέγξουν όσα ήταν εκτός του ελέγχου τους. Αν μια χρονιά δεν έκανε καλό καιρό και καταστρεφόταν η σοδιά, η εξήγηση που επινοούσαν ήταν ότι ο Δίας είναι θυμωμένος μαζί τους. Αυτό τους έδινε μια αίσθηση ελέγχου για τον ανεξέλεγκτο επί της ουσίας καιρό. Υπήρχε λύση για το πρόβλημα! Έκαναν θυσίες στον Δία για να τον εξευμενίσουν.
«Αν θυσιάσουμε τριάντα βόδια, θα ηρεμήσει ο θεός και του χρόνου θα είναι καλύτερα». Πρόβλημα ελύθη! Ο έλεγχος επί του καιρού αποκαταστάθηκε.
Το ίδιο και οι ναυτικοί. Βγαίνουν για ψάρεμα και ανάβουν μια λαμπάδα στον Άγιο Νικόλαο ή κάνουν ένα τάμα για να έχει καλή θάλασσα. Επινοούν τρόπους ώστε να έχουν την αίσθηση ότι κάπως ελέγχουν την ανεξέλεγκτη θάλασσα, κάνοντας αυτή την κίνηση. Κάτι μπορούν να κάνουν για την κατάσταση.
Ο άνθρωπος έχει τεράστια ανάγκη να νιώθει πως ελέγχει τη ζωή του. Αυτό αντικατοπτρίζεται στην κατάσταση που βλέπουμε όποτε ξεσπάει μια κρίση. Με την Τουρκία, με τον κορονοϊό, κλπ. Οι άνθρωποι τρέχουν στα σούπερ μάρκετ και ψωνίζουν χαρτί υγείας σαν να μην υπάρχει αύριο.
Ο λόγος πιθανώς είναι, ότι καθώς δεν μπορούν να ελέγξουν την εξωτερική κατάσταση, τουλάχιστον ας ελέγξουν το ένα πράγμα που μπορούν. Τουλάχιστον δε θα ξεμείνουν από χαρτί υγείας…
Τα πάντα ρει και το τάνκερ
Το πρόβλημα είναι πως η μοναδική σταθερά αυτού κόσμου είναι η αλλαγή. ‘Τα πάντα ρει’ όπως είπε ο Ηράκλειτος. Η μόνη βεβαιότητα είναι η αβεβαιότητα. Έτσι η λύση δεν μπορεί να είναι ποτέ εξ ολοκλήρου ο έλεγχος των εξωτερικών συνθηκών. Η λύση είναι μέσα μας.
Ο καπετάνιος ενός μικρού αλιευτικού, μπορεί να θέλει να κάνει ένα τάμα στον Άγιο Νικόλαο πριν βγει για να έχει καλό καιρό. Ο καπετάνιος ενός τάνκερ, όμως, δεν έχει αυτή την ανάγκη. Θα φύγει από το λιμάνι και θα πλεύσει στους ωκεανούς με ό,τι καιρό και να έχει.
Σαφώς θα προτιμήσει τον καλό καιρό. Αλλά και άσχημος καιρός να έρθει, θα τον διαχειριστεί. Το καράβι είναι μεγάλο και αντέχει. Ό,τι να είναι να έρθει, ας έρθει. Σκέψου κι εσύ σαν τάνκερ!
Ο καπετάνιος του τάνκερ λέει: ‘Ό,τι και να γίνει, θα το διαχειριστώ’. Πες κι εσύ στον εαυτό σου το ίδιο.
Όχι θετική σκέψη. Ρεαλιστική σκέψη.
Αυτό δεν είναι θετική σκέψη. Είναι ρεαλιστική σκέψη. Μην πεις: ‘Ό,τι και να γίνει θα τα καταφέρω’ ή ‘Ό,τι και να γίνει θα πάνε καλά τα πράγματα’. Αυτό είναι θετική σκέψη. Μπορεί να μην τα καταφέρεις. Μπορεί να μην παν καλά τα πράγματα. Αλλά και τότε θα το διαχειριστείς. Αυτό είναι ρεαλιστική σκέψη.
Για να είσαι εδώ που είσαι και να διαβάζεις αυτό το άρθρο, σημαίνει πως ό,τι έχει γίνει στη ζωή σου μέχρι τώρα, το έχεις διαχειριστεί. Απώλειες στη ζωή σου, απορρίψεις, μετακομίσεις, τσακωμούς, ασθένειες, απογοητεύσεις, ματαιώσεις. Έχεις περάσει πάρα πολλά. Κι όμως, όλες τις δυσκολίες που έχεις βιώσει μέχρι τώρα στη ζωή σου τις έχεις διαχειριστεί. Όλες.
Όμως το ξεχνάς.
Μπορεί να κατέρρευσες, να πόνεσες, να έκλαψες, να τρόμαξες, να στεναχωρήθηκες αλλά το διαχειρίστηκες. Έχεις πολύ περισσότερη δύναμη από όσο νομίζεις.
Όμως το ξεχνάς.
Ίσως υπήρξαν στιγμές που δεν άντεχες. Όμως κάπως τα πράγματα τελικά έμπαιναν σε μια σειρά. Όταν τα ζούσες, βέβαια, ήταν πολύ επώδυνα. Αλλά κάπως βγήκες από κάθε δύσκολη κατάσταση που συνάντησες.
Όμως το ξεχνάς.
Δεν τα θυμάσαι αυτά στην καθημερινότητα σου και πελαγώνεις εκ νέου σε κάθε δυσκολία. Είναι πολύ άδικο για σένα αυτό. Αν το αναλογιστείς όμως, θα σου δώσει δύναμη και για το μέλλον. Τίποτα δεν είναι τόσο σοβαρό όσο νομίζεις. Μπορείς να ηρεμήσεις λίγο.
Θυμήσου
Όταν σκέφτεσαι τι θα γίνει στο μέλλον και αγωνιάς, τότε αυτό που μπορεί να σε καθησυχάσει είναι να κοιτάξεις στο παρελθόν σου. Δεν το κάνουμε αυτό οι άνθρωποι. Διαρκώς εστιάζουμε στο τι μπορεί να συμβεί.
Κι αν γίνει αυτό; Κι αν συμβεί το άλλο; Και αν μου πει αυτό; Και αν σκεφτεί εκείνο; Και αν το μαγαζί δεν πάει καλά; Και αν με απορρίψει; Κι αν γελοιοποιηθώ; Και αν τον προσβάλω; Και αν δεν μπορέσω;
Η κατάσταση φαίνεται ανεξέλεγκτη και μπλοκάρουμε. Ξεχνάμε πόσα πράγματα έχουν ήδη συμβεί και τα έχουμε διαχειριστεί.
Όσο κοιτάζεις μπροστά αγχώνεσαι. Αντί γι αυτό κοίτα πίσω. Εκεί είναι η σωτηρία μας και η δύναμή μας.
Συμπέρασμα
Η έλλειψη εγγυήσεων και ελέγχου στη ζωή δημιουργεί άγχος. Όμως αυτή είναι η φύση της ανθρώπινης ύπαρξης. Μην προσπαθείς να αντλήσεις βεβαιότητα ελέγχοντας το περιβάλλον. Ελέγχοντας τις καταστάσεις. Αυτό δε γίνεται.
Αντί γι αυτό, άντλησε βεβαιότητα από την γνώση πως ό,τι και να σου συμβεί θα το διαχειριστείς. Όπως έκανες τόσες φορές στο παρελθόν. Άντλησε βεβαιότητα από σένα. Εσύ είσαι η μόνη σταθερά ανάμεσα στις εναλλασσόμενες συνθήκες της ζωής σου. Οι δικές σου ικανότητες διαχείρισης των δύσκολων καταστάσεων είναι πάντα μαζί σου.
Κι ας μην ξέρεις τι θα συμβεί αύριο. Εσύ είσαι η πηγή βεβαιότητας που χρειάζεσαι. Όχι η εξωτερική σταθερότητα. Θυμήσου πως είσαι τάνκερ. Πάντα ήσουν. Όχι σκούνα.
Ό,τι και να γίνει θα το διαχειριστείς!
Tο άρθρο είναι βασισμένο στο νέο μου βιβλίο “Το Παράδοξο Μονοπάτι προς το Νόημα της Ζωής“. Μπορείς να διαβάσεις τα δυο πρώτα κεφάλαια ΔΩΡΕΑΝ ΕΔΩ αλλά και να το παραγγείλεις.
Σου φάνηκε ενδιαφέρον το άρθρο που διάβασες; Τότε άφησε το email σου για να λαμβάνεις δωρεάν όλα τα νέα άρθρα!
Καλημέρα Δημήτρη. Υπέροχο το άρθρο σου και ενθαρρυντικό. Σοφά λόγια, να αντλούμε βεβαιότητα από εμάς τους ίδιους, γιατί όντως σε πολλούς πολλά συνέβησαν και τα διαχειριστήκαμε, όπως θα συνεχίσουμε να κάνουμε. Καλοτάξιδο το νέο σου βιβλίο. Το παρήγγειλα ήδη στο βιβλιοπωλείο της γειτονιάς μου, γιατί αυτήν την επίσκεψη στο βιβλιοπωλείο, δεν την αλλάζω με order on line, μου έλειψε με τον κορονοιό τόσο πολύ. Αν και δεν είναι όπως πριν, κάτι είναι, παίρνεις την μυρωδιά. Όλα κατευχην σου εύχομαι.
Ευχαριστώ πολύ για το ενδιαφέρον! Συμφωνώ πολύ μαζί σου. Σαν την επίσκεψη στο Βιβλιοπωλειο δεν έχει…
Γειά σου Δημητρή. Έχω παραλάβει το νέο σου βιβλίο και εύχομαι να πάει πολύ καλά. Είναι λίγο αστείο, στο site κάτω από την φωτογραφία σου εμφανίζεται το ίδιο όνομα του συγγραφέα της διπλανής αριστερής φωτογραφίας.
Επίσης είναι λίγο αστείο ότι το βιβλίο που έλαβα είχε ιδιόχειρη αφιέρωσή σου σε κάποιο άλλο όνομα, προφανώς από κάποιο λάθος που έγινε κατά την αποστολή του. Όλα καλά, το χαμόγελο μου ήταν ακόμη μεγαλύτερο καθώς ξεκινούσα την ανάγνωση! Καλή επιτυχία!