Πώς να διαχειριστείς ψυχολογικά τις φετινές γιορτές

Οι φετινές γιορτές προβλέπονται το λιγότερο…διαφορετικές. Χωρίς μεγάλες συγκεντρώσεις, χωρίς διασκέδαση την πρωτοχρονιά, συχνά χωρίς την οικογένεια μαζεμένη στον ίδιο χώρο.

Πώς μπορούμε να διαχειριστούμε ψυχολογικά καλύτερα την περίοδο που έρχεται;

Αρχικά ας παραδεχτούμε κάτι. Τα Χριστούγεννα δεν είναι για όλους η καλύτερη εποχή του χρόνου. Όπως έχω ξαναγράψει, ένα 45% των ανθρώπων, (σχεδόν 1 στους 2) δηλώνουν ότι απεχθάνονται τις γιορτές.  Ίσως φέτος να είναι η χρονιά τους…

Για τους υπόλοιπους από εμάς, αυτή η περίοδος εμπεριέχει μια πρόκληση ως προς τη διαχείρισή της.

Χαρούμενοι και φέτος;

Έχουμε συνηθίσει την εποχή αυτή να τη συνδέουμε με τη χαρά, με την οικογένεια, με το μοίρασμα, το φαγητό (και τα έξτρα κιλά…). Φέτος μάλλον δε θα είναι έτσι (εκτός, ίσως, από τα έξτρα κιλά δυστυχώς).

ΕΡΩΤΗΣΗ: Πώς να είμαστε χαρούμενοι, λοιπόν, αυτή την εποχή;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Δε χρειάζεται να είμαστε χαρούμενοι.

Ακόμα και αν δεν έχουμε επηρεαστεί άμεσα από τις ασχημότερες συνέπειες του κορονοϊού, οι συνέπειες αυτές είναι ορατές παντού γύρω μας. Στην οικονομία, στη διάθεση, στο φόβο που επικρατεί. Είναι φυσιολογικό να μην είμαστε χαρούμενοι. Νιώθουμε ό,τι νιώθουμε και το να πιεστούμε να νιώσουμε αλλιώς μόνο χειρότερα κάνει τα πράγματα.

Όσο προσπαθούμε να καταπιέσουμε τα συναισθήματά μας και να τα αντικαταστήσουμε με άλλα που θα μας άρεσαν περισσότερο, τόσο πιο επίμονα γίνονται. Όπως είπε ο Καρλ Γιουνγκ: «Σε ό,τι αντιστέκεσαι, επιμένει και μεγαλώνει σε μέγεθος».

Βέβαια, το να μην αντιστεκόμαστε στα συναισθήματά μας και να μην είμαστε «όπως θα έπρεπε να είμαστε στις γιορτές» ακούγεται εύκολο, αλλά είναι πολύ δύσκολο στην πράξη. Η επιστήμη της ψυχολογίας έχει κάποιες προτάσεις.

Μαθαίνοντας να αποδεχόμαστε

Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες προσεγγίσεις στην ψυχολογία είναι η Θεωρία Αποδοχής και Δέσμευσης (Acceptance and Commitment Therapy, ACT). Είναι επιστημονικά επικυρωμένη και μας διδάσκει να αποδεχόμαστε την πραγματικότητά μας, ενώ ταυτόχρονα αναλαμβάνουμε δράση σύμφωνη με τις αξίες μας.

Σαν πρώτο βήμα, λοιπόν, ας αποδεχτούμε το ποια είναι η κατάσταση. Το που είμαστε. Ούτως ή άλλως αν δεν ξέρεις που είσαι, πώς να ξέρεις που να πας;

Η κατάσταση είναι πρωτόγνωρη και πολύ δύσκολη. Δεν το έχουμε ξαναζήσει. Θα είμαστε οι περισσότεροι πιο μόνοι μας από όσο έχουμε συνηθίσει και από όσο θα επιλέγαμε. Τα οικονομικά πολλών από εμάς θα έχουν επηρεαστεί σημαντικά, ώστε μπορεί να μην μπορούμε να καλύψουμε τις απαιτήσεις που συνήθως αυτή η εποχή έχει. Θα θέλουμε να δούμε τους δικούς μας και ταυτόχρονα θα φοβόμαστε τον αόρατο εχθρό. Αυτή είναι η κατάσταση τώρα.

Η μεγαλύτερη δυσφορία μας προκύπτει όταν δεν αποδεχόμαστε την κατάστασή μας και θέλουμε απεγνωσμένα να νιώσουμε καλύτερα. Ας ξεκαθαρίσουμε πρώτα, ότι αν μπορούμε να κάνουμε κάτι για να βελτιώσουμε την κατάσταση, τότε φυσικά και να το κάνουμε. Αρκεί να μην θυσιάσουμε στην πορεία όσα είναι σημαντικά για εμάς.

Συνήθως όμως οι τρόποι να νιώσουμε καλύτερα μας απομακρύνουν από τις σημαντικές αξίες μας. Το να πιούμε τρία μπουκάλια κρασί, να φάμε δυο πίτσες ή να ψωνίσουμε δίχως αύριο, ίσως μας δώσει στιγμιαία χαρά. Θα μας αρέσει η εικόνας μας, άραγε αν το κάνουμε;

Και εδώ έρχεται η αυτό-συμπόνια.

Αυτό-συμπόνια

Οι ερευνητές ψυχολόγοι ονομάζουν αυτό-συμπόνια την ικανότητα να φερόμαστε στον εαυτό μας με καλοσύνη, να ερχόμαστε σε επαφή με την κοινή ανθρώπινή μας φύση, και να κάνουμε χώρο για τα συναισθήματά μας. Και τα ευχάριστα και τα δυσάρεστα.

Ίσως να φαίνεται πολύ «χαλαρή» και αδύναμη αντιμετώπιση για συνθήκες δυσκολίας, όμως οι έρευνες δείχνουν πως νιώθοντας συμπόνια για τον εαυτό μας αυξάνεται η αισιοδοξία μας, η ψυχική ανθεκτικότητά μας και η εσωτερική μας σταθερότητα, όταν αντιμετωπίζουμε προκλήσεις.

Αν λες: «Γιατί ρε γαμώτο αλλιώς το είχα φανταστεί. Τι έχω κάνει για να το τραβάω αυτό;» τότε δε βοηθάς τον εαυτό σου. Απλώς διαιωνίζεις την απογοήτευσή σου.

Αντί γι αυτό πες: «Είναι πολύ δύσκολα φέτος. Έχω ταλαιπωρηθεί πολύ. Όπως όλοι. Ας μου δείξω κατανόηση και ας με φροντίσω όσο μπορώ. Το έχω ανάγκη».

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Η αυτό-συμπόνια δεν ακυρώνει τον πόνο. Μας βοηθάει όμως, να τον ξεπεράσουμε με μεγαλύτερη δεξιότητα και νόημα.

Μπορεί, επίσης, να στρώσει τον δρόμο προς την αλλαγή. Κατανοώντας τις παρούσες συνθήκες μας, δίνοντας χώρο στον θυμό για τη ματαίωση των ελπίδων μας, στην απογοήτευση που δε θα δούμε τους δικούς μας ανθρώπους, στην αίσθηση της μοναξιάς που νιώθουμε, ερχόμαστε πιο κοντά στον αληθινό μας εαυτό, στις προτεραιότητες και στις αξίες μας. Όταν ξέρω τι με ενοχλεί τόσο, τότε αυτόματα κατανοώ τι είναι σημαντικό για μένα.

Αφού ξεκαθαρίσουμε τι είναι πιο σημαντικό για εμάς, μπορούμε μετά να αναπτύξουμε την περιέργεια για το τι είναι στον έλεγχό μας να κάνουμε. Όπως λέει η διάσημη προσευχή των Ανώνυμων Αλκοολικών:

Κύριε δώσε μου την ηρεμία να δεχθώ όσα δεν μπορώ να αλλάξω,

Το κουράγιο να αλλάξω όσα μπορώ,

Και (το πιο σημαντικό) τη σοφία για να ξεχωρίζω ανάμεσα στα δυο.

Τα πράγματα είναι δύσκολα και δεν ελέγχουμε την κατάσταση. Τι μπορούμε να ελέγξουμε, όμως, μέσα στην κατάσταση;

Τι ιστορία λες;

Αν και δεν είναι στο χέρι μας να αλλάξουμε την πραγματικότητα αυτής της πανδημίας, είναι στο χέρι μας να αλλάξουμε το ποια ιστορία λέμε στον εαυτό μας σε σχέση με αυτήν. Είναι μια συμφορά που μας βρήκε; Είναι μια ευκαιρία να χαλαρώσουμε επιτέλους και να κοιτάξουμε το ποιοι είμαστε; Είναι μια κρίση για όλους και ευκαιρία για αλληλεγγύη; Είναι ο πόλεμος της δικής μας γενιάς; Είναι μια παγκόσμια συνωμοσία; Είναι ευκαιρία για να πατήσουμε φρένο και να δούμε τα πράγματα αλλιώς;

Τι ιστορία θα πεις στον εαυτό σου; Ό,τι πεις θα καθορίσει το τι αισθάνεσαι. Επίλεξε προσεκτικά!

Σε περίπτωση που δεν μπορείτε να είστε με τις οικογένειές σας, αποδεχτείτε ότι θα υπάρχει λύπη γι αυτό. Είναι εντάξει. Δείξτε καλοσύνη στον εαυτό σας και θυμηθείτε πως δεν είστε μόνοι στη δυσκολία σας. Είσαστε τα θύματα, αλλά όχι οι στόχοι. Όλοι το περνάμε μαζί.

Και από αυτό το σημείο, μπορείτε να ψάξετε αν θέλετε για φωτεινές στιγμές στην καθημερινότητά σας για να απολαύσετε. Ένα ζεστό μπάνιο, μια συζήτηση με έναν φίλο στο τηλέφωνο ή με βίντεο-κλήση, η μυρωδιά του φαγητού ή του καφέ και η αίσθηση της κουβέρτας στον καναπέ, ένα ωραίο βιβλίο.

Συμπέρασμα

Είναι αναπόφευκτο πολλοί από εμάς να βιώσουμε δυσάρεστα συναισθήματα φέτος τις γιορτές. Θλίψη, θυμό, λύπη, στεναχώρια, μοναξιά, απογοήτευση, ακύρωση, ματαίωση. Ας δεχτούμε ότι υπάρχουν και ας μην προσπαθήσουμε να τα διώξουμε. Είναι δικά μας.

Και από το σημείο της αποδοχής, όσο μπορούμε, μετά ας ψάξουμε αν θέλουμε για τρόπους να διαχειριστούμε την καθημερινότητά όπως είναι.

Θα μας λείψουν οι οικογένειές μας και οι αγαπημένοι μας άνθρωποι. Ίσως μέσα σε όλη τη δυσκολία, αυτή να είναι η στιγμή για να νιώσουμε τυχεροί που έχουμε αυτούς τους ανθρώπους για να μας λείψουν.

Καλές συμπονετικές γιορτές σε όλους!

Αυτό το άρθρο βασίστηκε σε άρθρο του https://greatergood.berkeley.edu/

Σου φάνηκε ενδιαφέρον το άρθρο που διάβασες; Τότε άφησε το email σου για να λαμβάνεις δωρεάν όλα τα νέα άρθρα!

First Name Email Address ΔΩΡΕΑΝ ΕΓΓΡΑΦΗ