Το στρες έχει ανακηρυχθεί ίσως στον νούμερο ένα εχθρό της σημερινής κοινωνίας. Ένας πολύ μεγάλος αριθμός ερευνών έχει συνδέσει το στρες με την αυξημένη πιθανότητα να νοσήσεις από ένα ευρύ φάσμα παθήσεων, από ένα απλό κρυολόγημα μέχρι και καρδιαγγειακές παθήσεις. Πώς λοιπόν γίνεται αυτή η μάστιγα της εποχής μας να μετατραπεί σε φίλο μας;
Η νέα επιστήμη του στρες
Έρευνες της τελευταίας δεκαετίας έδειξαν ότι τελικά δεν είναι το στρες το ίδιο που μας προκαλεί όλες τις άσχημες αντιδράσεις τις οποίες βιώνουμε, αλλά ο τρόπος με τον οποίο σκεφτόμαστε για το στρες. Δηλαδή, το στρες θα σου κάνει κακό μόνο αν πιστεύεις ότι το στρες κάνει κακό. Είναι το πώς αντιμετωπίζεις το στρες και όχι το στρες το ίδιο το οποίο σε βλάπτει.
Σε μια μελέτη παρακολουθήθηκαν 30,000 ενήλικες για 8 χρόνια. Tους ανθρώπους αυτούς τους ρώτησαν:
«Πόσο άγχος/στρες βιώσατε τον τελευταίο χρόνο;»
Επίσης τους έκαναν μια ακόμα σημαντική ερώτηση.
«Πιστεύετε ότι το άγχος είναι επιβλαβές για την υγεία σaς;»
Μετά παρακολούθησαν τους θανάτους των ατόμων αυτών, συγκεντρώνοντας τα δημόσια αρχεία της στατιστικής υπηρεσίας του κράτους.
Τα αποτελέσματα κατέπληξαν τους ερευνητές. Όσοι είχαν βιώσει υψηλά επίπεδα στρες τον προηγούμενο χρόνο βρέθηκαν να έχουν 43% υψηλότερο ρίσκο να πεθάνουν τα επόμενα χρόνια από το μέσο όρο, όπως ήταν αναμενόμενο. Όμως αυτό ίσχυε μόνο για όσους πίστευαν ότι το στρες είναι επιβλαβές για την υγεία τους. Όσοι βίωσαν υψηλά επίπεδα άγχους αλλά πίστευαν ότι το στρες είναι καλό είχαν πολύ χαμηλό ρίσκο να πεθάνουν. Μάλιστα είχαν το χαμηλότερο ρίσκο, ακόμα και αν τους συγκρίναμε με αυτούς οι οποίοι δεν είχαν βιώσει σχεδόν καθόλου στρες!
Οι πεποιθήσεις και όχι οι καταστάσεις οφειλόταν για τον αυξημένο κίνδυνο θανάτου.
Η δύναμη του μυαλού
Δεν είναι το άγχος το οποίο μας καταβάλει από ό,τι φαίνεται, λοιπόν, αλλά αυτό το οποίο πιστεύουμε για το άγχος. Όπως ακριβώς στο φαινόμενο placebo, όπου οι άνθρωποι που παίρνουν ένα χάπι με ζάχαρη έχουν τα ίδια θεραπευτικά αποτελέσματα με αυτούς οι οποίοι παίρνουν το χάπι με την ενεργή φαρμακευτική ουσία. Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο όταν εξετάζουμε τις βλαβερές συνέπειες του άγχους αυτό στο οποίο χρειάζεται να επικεντρωθούμε είναι στα πιστεύω μας για το άγχος. Αυτό που πιστεύουμε ότι θα γίνει, τελικά όντως γίνεται σε ένα είδος αυτοεκπληρούμενης προφητείας.
Η νευροφυσιολογία του στρες
Η κλασική αντίδραση στο στρες που ίσως όλοι έχουμε ακούσει είναι η αντίδραση Πάλης ή Φυγής (fight or flight response). Είναι μια αντίδραση την οποία έχουμε κληρονομήσει από τότε που ζούσαμε στις ζούγκλες. Όταν ερχόταν ένα θηρίο για να μας φάει (ή κάποιος άλλος κίνδυνος) έπρεπε να σκεφτούμε αν θα μέναμε να παλέψουμε ή αν θα το βάζαμε στα πόδια για να σώσουμε τη ζωή μας.
Έτσι, όταν ο οργανισμός μας παράγει την αντίδραση Πάλης ή Φυγής, η καρδιά μας χτυπάει δυνατά και οι αρτηρίες συστέλλονται ώστε να μη χάσουμε αίμα στη μάχη που το σώμα μας νομίζει ότι πρόκειται να επακολουθήσει. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που το χρόνιο στρες έχει συνδεθεί με καρδιαγγειακά νοσήματα, καθώς δεν είναι υγιές για τον οργανισμό να βρίσκεται σε αυτή την κατάσταση για πολύ καιρό.
Υπάρχουν όμως, και άλλες εξίσου φυσιολογικές αντιδράσεις στο στρες. Σε έρευνες οι οποίες έγιναν οι συμμετέχοντες υπεβλήθησαν σε μια αγχωτική διαδικασία και ταυτόχρονα γινόταν μετρήσεις σε κάποιους βιολογικούς δείκτες. Σε κάποιους από τους συμμετέχοντες δόθηκαν πληροφορίες οι οποίες εξηγούσαν για ποιους λόγους το στρες είναι καλό για την υγεία σου.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι ενώ και εκείνοι δήλωσαν ότι βίωσαν στρες, τα αγγεία τους έμειναν χαλαρά. Δεν υπήρξε συστολή. Αυτό είναι μια πολύ πιο υγιής κατάσταση για ένα οργανισμό. Μάλιστα, η νευροφυσιολογική εικόνα αυτή μοιάζει πάρα πολύ με την εικόνα της χαράς ή του θάρρους!
Οι άνθρωποι αυτοί αντιμετώπισαν πολύ καλύτερα τη δοκιμασία στην οποία υπεβλήθησαν (σε σχέση με όσους δεν έλαβαν τις σχετικές πληροφορίες) καθώς το στρες τους βοήθησε αντί να τους σαμποτάρει στην προσπάθειά τους. Ένιωσαν πιο σίγουροι για τον εαυτό τους και πιο εστιασμένοι σε αυτό που έκαναν.
Για άλλη μια φορά οι πεποιθήσεις και όχι οι καταστάσεις καθόρισαν τη βιολογική αντίδραση το οργανισμού.
Συμπέρασμα
Η νέα επιστήμη του στρες έχει καταλήξει. Η αντίληψή μας για το άγχος μας επηρεάζει και όχι το ίδιο το άγχος. Δεν είναι ρεαλιστικό να διώξουμε το στρες από τη ζωή μας καθώς η πραγματικότητα είναι γεμάτη προκλήσεις που μπορεί να μας αγχώσουν. Αν όμως αλλάξουμε το πώς σκεφτόμαστε για το στρες τότε οι ίδιες προκλήσεις δε θα μας προκαλούν όλα τα αρνητικά συναισθήματα που βιώνουμε ως τώρα. Το άγχος μπορεί να μας κάνει πιο δυνατούς και ικανούς να αντιμετωπίσουμε τις συνθήκες της ζωής μας.
Αφήνεις email, σου έρχονται όλα τα νέα άρθρα. Απλά πράγματα!
