Πώς μπορείς να αλλάξεις τη ζωή σου πιο εύκολα; Αν δραστηριοποιείσαι στον χώρο της ψυχικής υγείας, πώς μπορείς να βοηθήσεις τους θεραπευόμενούς σου να κάνουν το επόμενο βήμα στη ζωή τους πιο άμεσα;
Σε αυτό το άρθρο θα δεις μια διαφορετική οπτική που μπορεί να σε απελευθερώσει από αυτό που εμποδίζει την εξέλιξή σου.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή
Ο τρόπος που ζούμε τη ζωή μας, συνδέεται άμεσα με το πώς απαντάμε στην πιο πυρηνική των πεποιθήσεων: «Άραγε ΑΞΙΖΩ;» Αυτό που μας σταματάει να αλλάξουμε είναι το ότι κατά βάθος πιστεύουμε ότι δεν μας αξίζει να το κάνουμε.
Αρχικά, κανείς δεν αναλογίζεται αν αξίζει ή όχι. Δεν είναι αυτός ο φυσικός τρόπος να σκεφτόμαστε.
Η προσωπικότητά μας διαμορφώνεται μέσω της καθημερινής αλληλεπίδρασης με το οικογενειακό μας περιβάλλον στα παιδικά μας χρόνια. Βάσει αυτής, διαμορφώνουμε την εσωτερική εικόνα για το αν τα συναισθήματά μας θα φροντιστούν, αν οι επιθυμίες μας θα γίνουν σεβαστές, αν τα παράπονά μας θα εισακουστούν.
Στην μετέπειτα ζωή μας, συνεχίζουμε και ενεργούμε σύμφωνα με αυτό το πρότυπο που έχει εγκατασταθεί βαθιά μέσα μας. Μέχρι να πεθάνουμε. Ή μέχρι να αναρωτηθούμε τι μας γίνεται. Ας μην ξεχνάμε πως δεν μας ωριμάζει η ηλικία αλλά η επεξεργασία των εμπειριών μας.
Κάποια στιγμή, λοιπόν, αναπόφευκτα αντιμετωπίζουμε δυσκολίες στη ζωή μας.
Ο ενήλικας νιώθει βαθιά δυσφορία όταν συνειδητοποιεί τη σύγκρουση ανάμεσα σε αυτά που θέλει και αυτά που κάνει. Δηλαδή, ανάμεσα σε αυτά που θέλει και σε αυτά που βαθυθέλει. Όταν θέλει να πετύχει στη δουλειά του, αλλά σηκώνεται αργά το πρωί και αργεί. Όταν θέλει να τον αγαπήσει κάποιος, αλλά διώχνει όσους δείχνουν τη διάθεση να το κάνουν. Όταν θέλει να είναι ευτυχισμένος, αλλά όποτε είναι κάνει κάτι και το χαλάει. Όταν θέλει να βάλει όρια και να διεκδικήσει αλλά κάτι τον σταματάει από το να το κάνει.
Σε αυτή τη φάση είναι πιθανό να ψάξει για βοήθεια.
Η βοήθεια
Κάποιοι θα παν σε ένα ειδικό, άλλοι θα αρχίσουν να διαβάζουν βιβλία, άλλοι θα διαβάσουν άρθρα ψυχολογίας.
Και εκεί κρύβεται μια μεγάλη παγίδα.
Όλοι οι ειδικοί, τα βιβλία, τα άρθρα, θα αναδείξουν στον ταλαιπωρημένο άνθρωπο πως πίσω από τις συμπεριφορές του υπάρχει ένα και μοναδικό αίτιο. Έχει μέσα του την πυρηνική πεποίθηση ότι «δεν αξίζει σαν άνθρωπος».
Έχουν δίκιο.
Στο βαθμό που ενδόμυχα πιστεύεις πως δεν αξίζεις σαν άνθρωπος, αναγκαστικά θα σαμποτάρεις τις καταστάσεις που θα σε κάνουν να νιώθεις καλά με σένα.
Σκέψου το. Αν έχεις ένα σπαστικό συνάδελφο, που θεωρείς ότι δεν αξίζει σαν άνθρωπος, τότε μάλλον δεν θα του πάρεις καφέ το πρωί, δε θα καλύψεις ένα λάθος του στη δουλειά, θα είσαι αυστηρός μαζί του, δεν θα τον προτείνεις για προαγωγή και αν πραγματικά σε εκνευρίζει μπορεί και να υπονομεύσεις την προαγωγή του.
Το ίδιο κάνεις και με τον εαυτό σου. Έχουν δίκιο οι ειδικοί που σου το λένε.
Είναι παράλογο να μη θέλεις το καλό σου, αλλά είναι ψυχο-λογικό.
H θεραπεία σου, τα βιβλία και τα άρθρα που θα διαβάσεις, θα επικεντρωθούν στο να πειστείς ότι όντως αξίζεις, ώστε να αποκτήσεις το κίνητρο για να αρχίσεις να αλλάζεις τις συμπεριφορές που σε ταλαιπωρούν. Να αρχίσεις να φέρεσαι στον εαυτό σου όπως θα φερόσουν σε ένα συνάδελφο τον οποίο συμπαθείς πάρα πολύ.
«Αξίζεις σαν άνθρωπος!» θα σου πουν. «Αξίζεις μόνο επειδή υπάρχεις». Ακούγεται όμορφο η αλήθεια είναι.
Και εσύ θα τους κοιτάζεις με ένα απλανές βλέμμα…
Δε θα τους πιστεύεις. Θα σου πάρει πολύ καιρό να πειστείς. Γιατί μέσα σου νιώθεις άχρηστος και ανάξιος. Καλά τα λένε, αλλά δε σε ξέρουν καλά. Μάλλον, δε σε καταλαβαίνουν. Το συναίσθημά σου αντιστέκεται. Δεν τους πιστεύεις. Η αλλαγή σου καθυστερεί.
Πώς μπορείς να αλλάξεις τη ζωή σου πιο εύκολα;
Η λύση
Ίσως όλα να είναι θέμα…διατύπωσης!!
Τι σου έρχεται στο μυαλό στην ερώτηση: «πιστεύεις ότι αξίζεις;»
Συνήθως σκεφτόμαστε αν είμαστε «καλοί» άνθρωποι. Όλοι έχουμε μια εικόνα στο μυαλό μας ενός άξιου ανθρώπου. Είναι καλοσυνάτος, κατανοητικός, ικανός, ευγενικός. Ξέρουμε τον Γκάντι, τη Μητέρα Τερέζα, τον Γέρων Παΐσιο, αυτούς τους «καλούς» ανθρώπους. Εμείς όμως δεν είμαστε έτσι.
Όταν σκεφτόμαστε αν αξίζουμε, αυτόματα συγκρίνουμε την δική μας εικόνα με την εικόνα του «άξιου» ανθρώπου. Και ξέρουμε πολλούς ανθρώπους που είναι πιο άξιοι από εμάς.
Μπορεί επίσης να την εκλάβουμε ως μια πολύ βαριά υπαρξιακή ερώτηση, την οποία νιώθουμε ότι δεν μπορούμε να απαντήσουμε. Και η ανημπόρια μας, ίσως μας σπρώξει ακόμα παραπάνω στο να την απαντήσουμε αρνητικά.
Συμπέρασμα: Όταν σκέφτομαι αν αξίζω σαν άνθρωπος, η απάντηση συνήθως έρχεται μέσα από μια διαδικασία αυτόματης σύγκρισης με το μοντέλο που έχω για έναν άξιο άνθρωπο.
Είναι μια διαδικασία κυρίως νοητική.
Τι θα γινόταν αν διαμορφώναμε το ερώτημα εντελώς διαφορετικά;; Αν αλλάζαμε διατύπωση και ρωτούσαμε τον εαυτό μας:
ΜΟΥ ΑΞΙΖΕΙ ΝΑ ΕΙΜΑΙ ΚΑΛΑ;
Όχι αν αξίζω γενικά, αλλά αν εμένα μου αξίζει να είμαι καλά. Αυτού του είδους η ερώτηση δεν είναι τόσο υπαρξιακή. Είναι πιο προσωπική. Σχεδόν όλοι θέλουμε να είμαστε καλά και θεωρούμε ότι μας αξίζει.
Το «Μου αξίζει να είμαι καλά;» είναι συναισθηματική ερώτηση, όχι νοητική και είναι πολύ λιγότερο πιθανό να οδηγήσει στη σύγκριση.
Κάνε το πείραμα.
Ρώτησε τον εαυτό σου «Αξίζω σαν άνθρωπος;»
Παύση. Το έκανες; Πώς ήταν;
Τώρα ρώτησε τον εαυτό σου: «Μου αξίζει να είμαι καλά;»
Παύση. Το έκανες; Πώς ήταν;
Ίσως να κοντοστάθηκες στην πρώτη ερώτηση και να προσπάθησες να την απαντήσεις νοητικά. Έχει βάρος σαν ερώτηση. Πολύ πιθανώς να απάντησες πολύ πιο φυσικά «ΝΑΙ» στη δεύτερη ερώτηση. Να σου βγήκε πιο αυθόρμητα. Ακόμα και αν δυσκολεύτηκες να απαντήσεις στην πρώτη.
Άλλαξε ευκολότερα
Ρωτώντας «Μου αξίζει να είμαι καλά;» μειώνεται η συναισθηματική φόρτιση της ερώτησης, εν τούτοις δεν χάνεται το υπαρξιακό βάθος. Δεν είναι λιγότερο πυρηνική από την ερώτηση «Αξίζω σαν άνθρωπος;».
Καθώς είναι πιο εύκολο να απαντήσεις θετικά, είναι πιο εύκολο και να κινητοποιηθείς και να αναλάβεις την ευθύνη της αλλαγής σου. Γιατί πιστεύεις ότι «σου αξίζει να είσαι καλά». Αυτή την πεποίθηση την υιοθετείς πολύ πιο εύκολα.
Ενώ μπορεί να σαμποτάρεις τον εαυτό σου γιατί θεωρείς ότι δεν αξίζεις, θα σταματήσεις να το κάνεις επειδή σου είναι εύκολο να πιστέψεις ότι «σου αξίζει να είσαι καλά». Θα είναι πιο εύκολο να μη διώχνεις αυτούς που σε αγαπούν, να σταματήσεις να σαμποτάρεις τον εαυτό σου και την ευτυχία σου, να αρχίσεις να βάζεις όρια και να διεκδικείς αυτό που θέλεις. Γιατί σου αξίζει να είσαι καλά.
Ίσως φαίνεται απλό το «τρικ». Αλλά στην πράξη δουλεύει.
Η ερώτηση «Μου αξίζει να είμαι καλά;» δε με ρίχνει στο υπαρξιακό βάθος που ίσως είμαι ανέτοιμος να πέσω. Με απελευθερώνει από τη σύγκριση και η απάντησή της γίνεται μόνο προσωπική. Ταυτόχρονα, με κινητοποιεί να υιοθετήσω ακριβώς τις ίδιες δράσεις που θα υιοθετούσα αν απαντούσα θετικά στο «αξίζω σαν άνθρωπος;».
Όλη η γεύση χωρίς τις θερμίδες…
Συμπέρασμα
Αν ψάχνεις τις απαντήσεις του εαυτού σου σταμάτα να διερωτάσαι αν αξίζεις σαν άνθρωπος. Αν θέλεις να βοηθήσεις κάποιον να βρεις τις δικές του απαντήσεις, μην προσπαθείς να τον πείσεις ότι αξίζει. Ο κόπος είναι μεγάλος και τα αποτελέσματα αμφίβολα και μακροχρόνια.
Αντί γι αυτό απάντησε (ή ζήτα να απαντήσει ο άλλος) την ερώτηση: «Μου αξίζει να είμαι καλά;»
Θύμιζε διαρκώς στον εαυτό σου πως σου αξίζει να είσαι καλά και ελευθερώσου από τη νοητική διαδικασίας της σύγκρισης. Εξέλιξε τον εαυτό σου, κάνοντάς σου το δώρο της συναισθηματικής αμεσότητας.
Because you are worth it!
Σου φάνηκε ενδιαφέρον το άρθρο που διάβασες; Τότε άφησε το email σου για να λαμβάνεις δωρεάν όλα τα νέα άρθρα!
Καλησπέρα φίλε Δημήτρη!!!Πολύ ενδιαφέρον και πολύ ωραίο άρθρο.Αν αξίζουμε να μάστε καλά?Αν αξίζουμε σαν άνθρωποι?.Σίγουρα βοηθάει η ερώτηση αν αξίζουμε να μάστε καλα,γιατί δειωχνει την σύγκριση.Η οποία είναι τέλειος άκυρη.Ειμαστε .μοναδικοί κ ασύγκριτη!!!Άλλος σαν εμάς δεν υπάρχει πάνω στη γη!!!!Για αυτό απαντάω κ στις δύο ερωτήσεις .Αξίζω να είμαι καλα.Αξιζω σαν άνθρωπος με τα ελλατωματα μου κ τα προτερήματα μου!!!!καλό βράδυ.
Μου άρεσε πολύ το άρθρο σας ! Ναι έχει μεγάλη διαφορά η πρώτη από την δεύτερη ερώτηση , το ενοιωσα! Συναισθηματική αποφόρτιση το κλειδί! Σε ευχαριστώ πολύ! Από σήμερα στοπ στο σαμποτάρισμα που έκανα στον εαυτό μου! Ναι μου αξίζει να είμαι καλά !
ΜΠΡΑΒΟ!! Πολύ χαίρομαι που το δοκίμασες και είδες ότι δουλεύει! Καλή νέα αρχή! Γιατί σου αξίζει να είσαι καλά!
Κάτι τόσο περίεργο αισθάνθηκα το αντίστροφο. Μου ήταν πιο εύκολο να απαντήσω ότι αξίζω σαν άνθρωπος. Σαν θεωρία μου φαίνεται πιο εύκολο, δεν παγιδευω τον εαυτό μου. Παρόλο αυτά στην πράξη έχω πέσει μέσα στην φάκα.
Πολύ ενδιαφέρον αυτό που λες και σε ευχαριστώ που το μοιράζεσαι. Κράτησε αυτό που δουλεύει για σενα, λοιπόν. Θέλει διαρκή υπενθύμιση στην πράξη, γιατί η φάκα είναι πανταχού παρούσα!
Άποψη μου είναι ότι ναι μεν μου αξίζει να είμαι καλά, σημασία όμως έχει κατανοώ κάθε φορά τον τρόπο…🤔 Όλοι γνωρίζουμε ότι μέσα από τις δυσκολίες της ζωής, είναι φυσική συνέπεια να συμβαίνει πότε το καλό και πότε το κακό εναλλάξ, σημασία έχει ο καθένας μας σύμφωνα με τις συγκυρίες και παρά τις αντίξοες συνθήκες, να διεκδικεί με τον δικό του τρόπο αυτό που επιθυμεί με απλότητα, το “Μου αξίζει να είμαι καλά”…
Συμφωνώ πολύ!
Είναι απίστευτο,και μόνο που έκανα την ερώτηση στον εαυτό μου ,’Μου αξίζει να είμαι καλά?’ ένα χαμόγελο ζεστό ανέβηκε στα χείλη μου και ένοιωσα όμορφα και έτοιμη να απαντήσω ‘βέβαια’ .Μετά αναρωτήθηκα ‘αξίζω σαν άνθρωπος?’ και σοβάρεψα,σφίχτηκα,σαν να έδινα μία ακόμα φορά εξετάσεις.Αυτά και μόνα τους δείχνουν την αξία της νέας ερώτησης που μας έμαθες.Ακόμα μία φορά ευχαριστώ που διορθώνεις τα συναισθήματά μου,βελτιώνοντας τα .
Ακριβώς αυτό!! Ευχαριστώ για το σχόλιο!!